Δήλος 454 π.Χ. Η πρώτη χρεωκοπία στο κόσμο

Η «επίσημη» πρώτη πτώχευση στην παγκόσμια ιστορία σημειώθηκε το 454 προ Χριστού στον Ναό της Δήλου

Τον 4ο αιώνα π.Χ. στον Ναό του Απόλλωνα στη Δήλο βρίσκονταν οι θησαυροί της συνομοσπονδίας των ελληνικών πόλεων-κρατών κάτω από την ηγεσία της Αθήνας.

Εκεί φυλασσόταν το τεράστιο ποσό των εισφορών των συμμάχων και εκεί γίνονταν οι συναντήσεις των αντιπροσώπων.
Οι πόλεις-κράτη συνέβαλαν στο ταμείο με τη μορφή οικονομικών πόρων, στρατευμάτων και πλοίων, ενώ τα μέλη είχαν ισότιμη ψήφο στο συμβούλιο που είχε δημιουργηθεί.

Το ποσό της οικονομικής συμβολής καθοριζόταν από την Αθήνα, η οποία κατάφερε κάποια στιγμή να μεταφερθεί το θησαυροφυλάκιο της Συμμαχίας από τη Δήλο στην Αθήνα, καθώς πολύ σύντομα η Δηλιακή Συμμαχία εξελίχθηκε σε Αθηναϊκή Ηγεμονία.

Ο Αριστείδης καθόρισε πρώτος το ποσό της εισφοράς για κάθε πόλη με τόσο δίκαιο τρόπο που οι σύμμαχοι τον ονόμασαν «τον δικαιότερο από όλους τους ανθρώπους».

Το 454 π.Χ., λοιπόν, και ενώ η περίφημη αθηναϊκή συμμαχία έχει ανασυσταθεί, 13 πόλεις-κράτη προχώρησαν σε δανεισμό από τον Ναό της Δήλου. Οι δέκα πόλεις-κράτη, όμως, δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τα χρέη τους, προχωρώντας έτσι στην πρώτη… στάση πληρωμών της παγκόσμιας ιστορίας!

Δύο από τις δέκα πόλεις-κράτη, μάλιστα, δεν μπόρεσαν τελικά να αποπληρώσουν τα χρέη τους, ενώ οι υπόλοιπες οκτώ ζήτησαν αυτό που αποκαλείται… επαναδιαπραγμάτευση χρέους.

Η στάση πληρωμών στην Αρχαία Ελλάδα δεν ήταν, λοιπόν, άγνωστο φαινόμενο, διότι -όπως λέγεται- οι αρχαίοι Ελληνες ως έμποροι αναγνώριζαν αυτό που αποκαλείται σήμερα συνυπευθυνότητα χρέους – δηλαδή ότι ο δανειστής πρέπει να αναλαμβάνει μερίδιο του ρίσκου αν κάτι πάει στραβά.

Το θέμα είναι, πάντως, ότι πολλά από τα δάνεια χορηγήθηκαν τότε με τη σίγουρη πρόβλεψη ότι ο οφειλέτης θα αποδειχτεί τελικά ανίκανος να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.

Μετά το «κανόνι» ο Περικλής μετέφερε το ταμείο της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας. Εκτοτε οι αποφάσεις λαμβάνονταν μόνο από την Αθήνα και ο φόρος οριζόταν από την Εκκλησία του Δήμου.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:

tampouloukia.gr

Γιορτάζει σήμερα ο ηλεκτρικός – Συμπληρώνει 144 χρόνια ζωής [εικόνες]

Ηταν 27 Φεβρουαρίου του 1869 όταν λειτούργησε για πρώτη φορά το πρώτο μέσο σταθερής τροχιάς στην Ελλάδα για να συνδέσει την Αθήνα με τον Πειραιά. Ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος, βέβαια, τότε δεν ήταν ακριβώς ο ίδιος, καθώς χρησιμοποιούσε ατμό και παρέμεινε έτσι μέχρι το 1904 όταν το δίκτυο ηλεκτροδοτήθηκε.

Πρώτοι επιβάτες ήταν τα επιφανή πρόσωπα της εποχής, η βασίλισσα Ολγα, ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Ζαΐμης, καθώς και υπουργοί, στρατιωτικοί και διπλωμάτες.

Μέχρι εκείνη την εποχή οι άμαξες και τα παμφορεία (τα σκεπασμένα κάρα με θέσεις επιβατών) ήταν τα μόνα μέσα συγκοινωνίας μεταξύ Αθηνών και Πειραιά, της μεγαλούπολης και του λιμανιού δηλαδή, ενώ ο ελληνικός ήταν ένας από τους πρώτους αστικούς σιδηρόδρομους στον κόσμο με το Λονδίνο, που θεωρείται το παλαιότερο σύστημα μετρό, να θέτει σε λειτουργεία τον υπόγειο μόλις έξι χρόνια νωρίτερα.

Η ατμομηχανή με έξι βαγόνια κάλυπτε τη διαδρομή των 8,5 χιλιομέτρων από το Θησείο στον Πειραιά σε περίπου 19 λεπτά. «Ο σιδηρόδρομος ήρξατο τακτικώς εργαζόμενος από της τελευταίας Παρασκευής. Η συρροή των επιβατών είναι μεγίστη. Οι πάντες δ’ ομολογούσι τας μεγίστας ωφελείας, ας η κάταρξις του έργου τούτου υπισχνείται. Ευχόμεθα και αύθις, ίνα η μικρά αύτη γραμμή υπάρξει η αρχή του καθ’ όλην την επικράτειαν συμπλέγματος σιδηροδρόμων», έγραφε στις 3 Μαρτίου του 1869 η εφημερίδα «Αιών».

Μεταξύ της χρονολογίας του πρώτου επίσημου δρομολογίου, το 1869, και της 16 Σεπτεμβρίου του 1904, που πραγματοποιήθηκε η ηλεκτροδότηση του Σιδηροδρόμου, μεσολάβησαν η στρώση διπλής γραμμής και η έναρξη κατασκευής σήραγγας το 1889 από το Θησείο μέχρι την Ομόνοια (Λυκούργου και Αθηνάς), όπου και ο παλιός σταθμός της Ομόνοιας, που εγκαινιάστηκε στις 17 Μαΐου του 1895. Για τη λειτουργία της γραμμής ήταν υπεύθυνη η εταιρεία «Σιδηρόδρομοι Αθηνών Πειραιώς» (ΣΑΠ), που το 1926 μετονομάστηκε σε «Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι» (ΕΗΣ) και το 1976 σε «Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών- Πειραιώς» (ΗΣΑΠ).

Στην πολύχρονη ιστορία του ο σιδηρόδρομος έζησε στιγμές μεγαλείου και συμφοράς. Μετέφερε σημαντικούς επισκέπτες, έδωσε το παρών στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, αλλά και τους σύγχρονους, μετέφερε στρατιώτες του πολέμου 1912-1913, βομβαρδίστηκε και επέζησε εξυπηρετώντας δισεκατομμύρια επιβάτες.

Πηγή:iefimerida.gr

Η ιστορία του παπουτσιού

Η υπόδηση μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια βασική ανάγκη του ανθρώπου και μέρος της ένδυσης, αλλά στην πραγματικότητα για αυτούς που ασχολούνται με αυτή είναι όχι μόνο τεχνική, αλλά τέχνη και πολλές φορές καλλιτεχνία που απαιτεί ιδιαίτερη φαντασία και συνθετική ικανότητα από τους δημιουργούς της. Η ιστορία της υπόδησης είναι τεράστια και παράλληλη με αυτή του ανθρώπου!

Η ιστορία του υποδήματος ξεκινά σχεδόν από τότε που ο άνθρωπος στάθηκε στα πόδια του, περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια πριν, σύμφωνα με κάποιους ανθρωπολόγους. Οι πρώτες εικόνες παπουτσιών μας έρχονται από σπήλαια στην Γαλλία και την Ισπανία, οπού παρουσιάζονται τοιχογραφίες οι οποίες δείχνουν γυναίκες να φορούν μπότες και άνδρες να φορούν γκέτες. Αυτές χρονολογούνται περίπου 14000 χρόνια πριν. Το αρχαιότερο παπούτσι είναι πιθανότατα το μοκασίνι των ινδιάνων (15000 χρόνια πριν), φτιαγμένο από δέρμα και οπλές ζαρκαδιού και φιδιών. Επίσης στη Δανία σε τάφους της εποχής του σιδήρου βρέθηκαν παραστάσεις που δείχνουν παπούτσια σαν τα μοκασίνια των Ινδιάνων.

Βέβαια τα πρώτα παπούτσια, με αποδείξεις μας έρχονται από την Αίγυπτο. Άλλα φτιαγμένα από χοντρά φύλλα και άλλα σαν σανδάλια από φύλλα φοίνικα ή πάπύρου με εσωτερική επένδυση και εκπληκτικές διακοσμήσεις. Από νωρίς το παπούτσι ήταν ενδεικτικό της οικονομικής κατάστασης και της κοινωνικής θέσης. Για παράδειγμα οι απλοί Αιγύπτιοι φορούσαν πέδιλα από φτωχά δέρματα, ενώ οι ιερείς πλούσια υποδήματα από πάπυρο.

Οι αρχαίοι Έλληνες από πολύ νωρίς ξεκίνησαν την κατασκευή υποδημάτων, δημιουργώντας νέα μοντέλα και οργανώνοντας τις πρώτες υποδηματοποιίες στο Άργος, στη Ρόδο, στη Σικυώνα. Πρωταγωνιστής ήταν το χαμηλό σάνδαλο. Υπήρχαν όμως και πλήθος άλλων υποδημάτων με τα εξής ονόματα αμυκλαί, αρβύλαι, βασσαίραι, βαυκίδες, βλαύται, διάθρα, εμβάδες, εμπίλια, ιφικρατίδες, καρβατίναι, κνημίδες, κόθορνοι, πηλοπατίδες, τροχάδες και ενδρομίδες. Μεγάλος Έλληνας υποδηματοποιός ήταν ο Ιφικράτης. Τα σύνεργα του υποδηματοποιού ήταν: περιτομεύς, το οπέας και ο καλάπους. Η κατασκευή περιλάμβανε τα εξής στάδια: πρώτα κατεργάζονταν τα δέρματα με διάφορα έλαια, έραβαν το παπούτσι με νεύρα βοδιού, εφάρμοζαν τα καττύματα(σόλες) με ράψιμο ή κόλλημα, τα έβαφαν με μαύρη ή κόκκινη μπογιά, και μετά τα στίλβωναν με ορυκτές ύλες.

Επίσης μεγάλοι υποδηματοποιοί υπήρξαν και οι Ετρούσκοι των οποίων τα μοντέλα ήταν γνώρισμα και προνόμιο των πλουσίων σε Ελλάδα και Ρώμη. Στη Ρώμη, περισσότερο από ότι στον ελληνικό χώρο, τα παπούτσια καθόριζαν την κάθε κοινωνική ομάδα και την κάθε βαθμίδα. Ο καθημερινός Ρωμαίος, φορά ένα παπούτσι κλειστό (calceus), ενώ οι αξιωματούχοι και οι συγκλητικοί φορούν πολυτελέστερα παπούτσια (calceus senatorum). Οι πρίγκιπες φορούν ένα είδος μπότας που μοιάζει με κόθορνο (umbleus). Οι αυτοκράτορες φορούσαν ένα υπόδημα από μαροκινό πορφυρό δέρμα, με χρυσά σιρίτια, και δέρμα λιονταριού στην κνήμη, το οποίο λεγόταν campagus. Οι ηθοποιοί πάλι φορούν διαφορετικά υποδήματα. Οι τραγικοί κοθόρνους, και οι κωμικοί τα soccus (τσόκαρα). Ενώ οι γυναίκες χαμηλών ηθών φορούν κόκκινα παπούτσια. Τα υποδήματα των στρατιωτικών διαφέρουν ανάλογα με τον τομέα και την βαθμίδα. Ο απλός στρατιώτης φορά σανδάλι με ξύλινη σόλα και καρφιά, ο ιππέας caliga με καρφιά που χρησιμεύουν ως σπιρούνια. Ο εκατόνταρχος φορά και αυτός caliga αλλά ξεχωρίζει από τα κορδόνια του που τα δένει 4 φορές γύρω από τους αστραγάλους. Ο στρατιωτικός Γαίος Germanicus λάτρεψε τα caliga του και έγινε γνωστός ως Καλιγούλας!

Στην εποχή του Βυζαντίου, τα παπούτσια απλουστεύθηκαν, έγιναν πιο πρακτικά και αναπαυτικά. Έτσι οι βυζαντινοί καθιέρωσαν ως επίσημα και πολυτελή παπούτσια τους καμπάγους (campagi), και ως καθημερινά τα τζαγγία. Τα τζαγγία έδωσαν το όνομά τους στους τσαγκάρηδες που τότε λέγονταν τζαγγάριοι.

Κατά το μεσαίωνα η μόδα επέβαλε το poulaine, ένα παπούτσι με μυτερή και ανεστραμμένη μύτη. Το μέγεθος της μύτης και το πόσο ανεστραμμένη ήταν, ήταν ανάλογα της οικονομικής και κοινωνικής θέσης αυτού που τα φόραγε. Το μήκος τους έφτασε τα 75 εκατοστά, αλλά στη συνέχεια με διάφορα διατάγματα μειώθηκε σε 65 εκ για τους αριστοκράτες και 15 για το λαό. Γύρω στα 1450 ο Εδουάρδος ο IV της Αγγλίας τα κατήργησε. Ως αντίδραση της μόδας στα πολύ μακριά παπούτσια ,ήρθαν τα πολύ φαρδιά, γνωστά ως «πόδι αρκούδας» ή «ράμφος πάπιας», τα οποία έφτασαν σε πλάτος περίπου τα 30 και 40 εκατοστά. Μετά τα μακριά και πλατιά παπούτσια ήρθαν τα πολύ ψηλά. Μπότες ψηλές με τακούνια ψηλά σε χρώματα μαύρο, κόκκινο, κίτρινο με δαντέλες για άνδρες και γυναίκες.

Στα χρόνια του Λουδοβίκου του XIV επανεμφανίζονται οι κανόνες που ίσχυαν στη Ρώμη. Τα ρούχα, τα παπούτσια και τα καπέλα ήταν χαρακτηριστικά για την κάθε κοινωνική τάξη. Τα τακούνια επιβάλλονται από το νόμο! Εκτός από τα τακούνια τα παπούτσια αποκτούν κορδέλες, φιόγκους και δαντέλες. Ο ίδιος ο Λουδοβίκος φορά παπούτσια κόκκινα με πόρπη στολισμένη με διαμάντια. Κατά τον 18ο αιώνα η μόδα αποτρελαίνεται, τακούνια ψηλά, χαμηλά, πόντες (μύτες) τετράγωνες, μυτερές, όλα οδηγούσαν σε μια επανάσταση…

Η επανάσταση του 1789 στη Γαλλία, φέρνει επανάσταση και στο παπούτσι, έκοψε τα τακούνια, τις πόρπες, και μεταξωτές κάλτσες. Βέβαια ο ίδιος ο Ναπολέων λάτρευε τις μπότες και πίστευε ότι είναι το τρίτο πιο σημαντικό στοιχείο στον εξοπλισμό των στρατιωτών του μετά από το ντουφέκι και την ζεστή κάπα.

Ο 19ος αιώνας ήρθε με παπούτσια υφασμάτινα σατέν, παρ’ όλες όμως τις αλλαγές της μόδας στα υποδήματα όλους αυτούς τους αιώνες, ακόμα δεν είχαν εφευρεθεί παπούτσια δεξιά ή αριστερά, ήταν όλα ίδια! Το 1822 στη Φιλαδέλφεια ένας κατασκευαστής δοκιμάζει να λανσάρει παπούτσια σε ζευγάρια, αλλά χωρίς εμπορική επιτυχία. Το 1865 η διάκριση των παπουτσιών σε δεξιά και αριστερά γίνεται μόδα, και επιβάλλεται, παρόλο που οι άνθρωποι αρχικά χάνουν την ισορροπία τους μέχρι να συνηθίσουν αυτή την διάκριση των υποδημάτων.

Στα μέσα του 19ου αιώνα οι ΗΠΑ δίνουν τρομακτική επιτάχυνση στην υποδηματοποιία τόσο με την εισαγωγή νέων υλικών, όπως το καουτσούκ, όσο και με την ανάπτυξη μηχανών νέας τεχνολογίας για την ραφή των φοντιών και σολών. Στην Ευρώπη την ίδια περίοδο ανοίγουν τα πρώτα μεγάλα καταστήματα και κατά συνέπεια και οι πρώτες μπουτίκ υποδημάτων, οργανώνονται εργαστήρια κατασκευής υποδημάτων και δημιουργούνται τα πρώτα brand names. H μόδα αυτή την περίοδο επιβάλλει ψηλά τακούνια και μύτες τετράγωνες και μυτερές. Τα ανδρικά αποκτούν κορδόνια και μοιάζουν πολύ με τα κλασικά ανδρικά παπούτσια του σήμερα. Στα γυναικεία υπάρχει μια πανδαισία χρωμάτων και υλικών, από μεταξωτά μέχρι δερμάτινα. Στα σατέν εμφανίζονται δαντέλες, στρας, αγκράφες και κορδελάκια.

Στην Ελλάδα τον 18ο και 19ο αιώνα το κυρίαρχο παπούτσι ήταν από χονδρό δέρμα με καρφιά στη σόλα και φούντα μπροστά, τα γνωστά τσαρούχια!

Στις αρχές του 20ου αιώνα η Γαλλία είναι από τους πρωτοπόρους στο ευρωπαϊκό παπούτσι. Τώρα δημιουργούνται τα brand names που πολλά από αυτά υπάρχουν μέχρι σήμερα. Τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα υπάρχει ένας οργασμός δημιουργίας νέων σχεδίων και τύπων υποδημάτων, πολλά από τα υποδήματα που είναι στη μόδα σήμερα είχαν σταδιοδρομήσει τις δεκαετίες του 1920 και 1930. Την δεκαετία του ’30 τα παπούτσια βάφονται με πολλά χρώματα και είναι φωτεινά και ζωηρά. Τα πέδιλα κάνουν την είσοδό τους στην αγορά, ενώ εμφανίζονται νέα εξωτικά δέρματα από σαύρα και φίδι .Οι μύτες των παπουτσιών δεν είναι πια τετράγωνες, αλλά στρογγυλές και μυτερές. Τα τακούνια είναι μέχρι 2,5 πόντους για τα ανδρικά και 5,5 για τα γυναικεία. Κυκλοφορούν παπούτσια δίχρωμα με τρυπάκια όπως τα derby και τα oxford. Η Ιταλία αρχίζει να μπαίνει δυναμικά στο σχέδιο και την κατασκευή υποδημάτων. Ανάμεσα στους νέους τύπους υποδημάτων που έκαναν την είσοδό τους αυτά τα χρόνια ήταν τα αθλητικά με πρωτοπόρο την Adidas του Γερμανού Adi Dassler και την Puma του αδερφού του Rudolf Dassler .

Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος σταμάτησε την πορεία του παπουτσιού προς τη μόδα… και η μόδα γίνεται στρατιωτική. Μετά τον πόλεμο η μόδα άρχισε πάλι να αναπτύσσεται, να επιβάλλει νέα σχέδια, υλικά και χρώματα και συχνά να επαναλαμβάνεται.

Μέχρι τότε οι αλλαγές τις μόδας συνέβαιναν αρχικά με συχνότητα εκατό η περισσότερων χρόνων, μετά με συχνότητα δεκαετιών ώσπου φτάσαμε στο σήμερα που η μόδα αλλάζει τυπικά κάθε μισό χρόνο, αλλά ουσιαστικά κάθε τρία χρόνια περίπου. Επίσης παρατηρούμε ότι σε ίδιες περιόδους υπάρχουν περισσότερες της μίας τάσεις, οι οποίες εμπνέονται από διαφορετικές ιστορικές περιόδους και ενδυματολογικές συνήθειες διαφορετικών λαών.

ΠΗΓΗ:

petridisshoes.gr

100 χρόνια από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων

Με παρέλαση ενώπιον του κ. Κ. Παπούλια κορυφώνονται την Πέμπτη οι εορτασμοί

21 Φεβρουαρίου 1913, η απελευθέρωση. Το πρωί ο αρχιστράτηγος διάδοχος Κωνσταντίνος Α’ και ο ελληνικός στρατός μπαίνουν στα Ιωάννινα

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, Πέμπτη, από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων στις 21 Φεβρουαρίου 1913. Σαν σήμερα, εν μέσω του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, ύστερα από πολύνεκρες μάχες και πολύμηνη πολιορκία ο ελληνικός στρατός μπήκε στην πόλη.

Για την επέτειο έχουν προγραμματιστεί οι εορταστικές εκδηλώσεις «Ελευθερία 2013» από τον Δήμο Ιωαννίνων και την Περιφέρεια Ηπείρου τις οποίες θα τιμήσει με την παρουσία του ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος βρίσκεται από το απόγευμα της Τρίτης στην ιδιαίτερη πατρίδα του.

Οι εορταστικές εκδηλώσεις κορυφώνονται σήμερα, Πέμπτη 21/2, με τη μαθητική και στρατιωτική παρέλαση.

Η απελευθέρωση

Έπειτα από πολιορκία τεσσάρων μηνών και πολύνεκρες μάχες, το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου 1913 ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τα Ιωάννινα από τον τουρκικό ζυγό που κράτησε 483 χρόνια.

Η νίκη-«κλειδί» της απελευθέρωσης, όχι μόνο των Ιωαννίνων αλλά και ολόκληρης της Ηπείρου, ήταν η τετραήμερη μάχη του Μπιζανίου. Ο αρχιστράτηγος διάδοχος Κωνσταντίνος Α’, ο οποίος ανέλαβε τη διοίκηση της Στρατιάς Ηπείρου στα μέσα Ιανουαρίου 1913, έθεσε σε εφαρμογή σχέδιο παραπλάνησης με βολές πυροβολικού και επιθέσεις μονάδων πεζικού.

Εξαιτίας της γεωφυσικής ιδιαιτερότητας της περιοχής του Μπιζανίου, ο ελληνικός στρατός, με έναν κυκλωτικό ελιγμό, κατάφερε και περικύκλωσε τα τουρκικά στρατεύματα αιφνιδιάζοντας τον αντίπαλο αναγκάζοντας τον Εσάτ Πασά, αρχηγό του τουρκικού στρατού, σε άμεση παράδοση της περιοχής.

Στα Γιάννενα ο Πρόεδρος

Στα Γιάννενα, την ιδιαίτερη πατρίδα του, βρίσκεται από το απόγευμα της Τρίτης ο Πρόεδρος κ. Κάρολος Παπούλιας. Το μεσημέρι της Τετάρτης ο κ. Παπούλιας παρευρέθη στο Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Ηπείρου, όπου και εγκαινίασε την έκθεση γλυπτικής του κ. Θεόδωρου Παπαγιάννη με θέμα «Το Ψωμί».

Στη συνέχεια ο Πρόεδρος προέβη στα αποκαλυπτήρια του γλυπτού «Κυπαρίσσι» του καλλιτέχνη και καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ κ. Κώστα Βαρώτσου. Η τελετή εντάσσεται στο πλαίσιο της εκδήλωσης για την ονοματοδοσία της πλατείας του Κάστρου Ιωαννίνων σε πλατεία Μίνωος Σ. Μάτσα ύστερα από ομόφωνη απόφαση του Δήμου Ιωαννίνων. Το γλυπτό είναι δωρεά της οικογένειας Μάτσα εις μνήμη του πατέρα τους Μίνωος Μάτσα.

Το απόγευμα της Τετάρτης ο κ. Παπούλιας παρευρέθη στην πανηγυρική εκδήλωση του Δήμου Ιωαννιτών στο Πνευματικό Κέντρο και στη συνέχεια ξεναγήθηκε στην έκθεση «Η απελευθέρωση των Iωαννίνων όπως αποτυπώθηκε στον Τύπο της εποχής» από το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου, στον εκθεσιακό χώρο του Πνευματικού Κέντρου.

Οι εορταστικές εκδηλώσεις έχουν ήδη ξεκινήσει από την Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου και κορυφώνονται σήμερα, Πέμπτη 21/2, με την παρέλαση πολιτικών και στρατιωτικών τμημάτων ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων

Τα ΕΛΤΑ εκδίδουν αναμνηστικά γραμματόσημα

Επετειακή σειρά γραμματοσήμων για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων κυκλοφορούν από σήμερα τα Ελληνικά Ταχυδρομεία.

Τη σειρά απαρτίζουν τρία διαφορετικά γραμματόσημα στα οποία απεικονίζονται οι «Ηπειρώτισσες στον αγώνα», η «Εξόρμηση» και η «Σκηνή της μάχης». Την ίδια ημέρα θα κυκλοφορήσει ειδικός αναμνηστικός εικονογραφημένος φάκελος με τυπωμένο γραμματόσημο και μετάλλιο αλλά και λεύκωμα 120 σελίδων, στο οποίο περιγράφεται και αναδεικνύεται η απελευθέρωση των Ιωαννίνων και οι επιχειρήσεις του Ελληνικού Στρατού στην περιοχή της Ηπείρου την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων (1912-13).

Η σειρά «100 Χρόνια από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων», που θα διατίθεται μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου 2014 σε όλα τα ταχυδρομεία και έως ότου εξαντληθούν τα αποθέματα, εντάσσεται στην αναμνηστική έκδοση των ΕΛΤΑ «1913: Εθνικά Ιστορικά Γεγονότα». Ακολουθεί το β’ μέρος «100 Χρόνια από την ενσωμάτωση του Άγιου Όρους με την Ελλάδα» που θα κυκλοφορήσει στις 3 Οκτωβρίου 2013 και η έκδοση θα ολοκληρωθεί στις 2 Δεκεμβρίου 2013 με τα «100 χρόνια από την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα».

Την Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2013, το κεντρικό Ταχυδρομικό Κατάστημα Ιωαννίνων (Μ. Μπότσαρη 1, Ιωάννινα) θα λειτουργήσει κατ’ εξαίρεση από τις 11:00 έως τις 14:00, για να αποκτήσουν όσοι επιθυμούν τα συλλεκτικά φιλοτελικά αντικείμενα με τη σφραγίδα πρώτης ημέρας κυκλοφορίας.

Την Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2013 στις 10:30 στο Κεντρικό Δημαρχείο Ιωαννίνων θα γίνει η παρουσίαση της σειράς από τον δήμαρχο κ. Φίλιππο Φίλιο και τον ειδικό σύμβουλο Φιλοτελισμού των ΕΛΤΑ κ. Μωυσή Κωνσταντίνη.

ΠΗΓΗ:

tovima.gr

Γιατί δεν σώθηκαν οι εβραίοι στην Ελλάδα

Το βιβλίο της Καρίνας Λάμψα και του Ιακώβ Σιμπή φιλοδοξεί να απαντήσει σε σειρά ερωτημάτων που σχετίζονται με τη διάσωση των εβραίων στην ελληνική επικράτεια, τη σχέση τους με τη χριστιανική κοινότητα, τον ρόλο του ΕΑΜ και τα εσωτερικά προβλήματα της εβραϊκής κοινότητας

Η μεγάλη συγκέντρωση των εβραίων τον Ιούλιο του 1942, κατόπιν διαταγής των κατοχικών δυνάμεων, στην πλατεία Ελευθερίας στη Θεσσαλονίκη που σηματοδότησε την έναρξη του διωγμού

Στις 5 Μαρτίου 1943 ο επικεφαλής του διορισμένου από τους Γερμανούς Εβραϊκού Συμβουλίου στη Θεσσαλονίκη ραβίνος Τσβι Κόρετς υπέγραφε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Καλούμε τους ομόθρησκούς μας να διατηρήσουν όλη την ηρεμία των και την ψυχραιμία, να μην παρασυρθούν από τον πανικόν, να μη δίδουν πίστη εις τας ανησυχητικάς διαδόσεις, που όλες είναι δίχως βάση. Ο καθένας πρέπει να εξακολουθεί να ασχολείται ήρεμα με τις εργασίες του και να εμπιστεύεται εις τους διευθύνοντας την Κοινότητα». Μία εβδομάδα μετά ο ίδιος ο αρχιραβίνος εμφανίστηκε στη συναγωγή για να ανακοινώσει στους ομόθρησκούς του ότι όλος ο πληθυσμός θα εκτοπιζόταν στην Κρακοβία. Ηξερε άραγε εκ των προτέρων ο Κόρετς ότι τους περίμεναν στρατόπεδα και κρεματόρια, κάτι που συνιστά, αν το γνώριζε, εσχάτη προδοσία, ή ήταν κι αυτός παραπλανημένος; Μπορούσαν άραγε να διασωθούν οι εβραίοι της Θεσσαλονίκης, όπως διασώθηκε μια μεγάλη πλειοψηφία των εβραίων της Αθήνας, της Λάρισας ή του Βόλου;  Ποιος ήταν ο ρόλος των διορισμένων από τις κατοχικές δυνάμεις Εβραϊκών Συμβουλίων; Ηταν συνεργάτες των Γερμανών ή αναγκαίος θεσμός για τη βοήθεια των εβραίων που είχαν τη μεγαλύτερη ανάγκη; Το βιβλίο της Καρίνας Λάμψα και του Ιακώβ Σιμπή με τίτλο « Η Διάσωση» (εκδόσεις Καπόν) φιλοδοξεί να απαντήσει σε σειρά ερωτημάτων που σχετίζονται με τη διάσωση ή τη μη διάσωση των εβραίων στην ελληνική επικράτεια και να υπογράψει μια νέα αφήγηση αυτής της ιστορίας, κομμάτι της συνολικής ιστορίας του Ολοκαυτώματος.

Στο πρώτο μέρος τίθενται ερωτήματα που απασχολούν εδώ και χρόνια τους ιστορικούς. Κυρίως το ερώτημα κατά πόσον η «τελική λύση», η πλήρης εξόντωση των εβραίων στην Ευρώπη, ήταν στρατηγικός στόχος της γερμανικής πολιτικής για να εξαφανιστεί το «αίτιο του κακού» από τη Γη ή ήταν ένας δευτερεύων στόχος μιας νέας γερμανικής πολιτικής όπου η καταστροφή των αλλοεθνών θα βοηθούσε την εγκατάσταση των Γερμανών προς ανατολάς και το πέρασμα των οικονομικών και πολιτικών ηνίων στα χέρια τους.

Το δεύτερο μέρος του βιβλίου και το πιο ενδιαφέρον για μας ασχολείται με την ιστορία των εβραίων στην ελληνική επικράτεια. Οι δύο συγγραφείς αναρωτιούνται: «βοήθησαν οι χριστιανοί έλληνες να σωθούν οι εβραίοι;». Οι αριθμοί απαντάνε αρνητικά, καθώς από 77.377 εβραίους που ζούσαν στην ελληνική επικράτεια επέζησαν τελικά 10.226 (μείωση πληθυσμού κατά 86%). Στη δε Θεσσαλονίκη από 55.250 εβραίους, που αντιστοιχούσαν στο 23,7% του πληθυσμού της πόλης, αφανίστηκε ολοσχερώς το 96%.

Στη Θεσσαλονίκη έγινε η μεγάλη καταστροφή της εβραϊκής κοινότητας, αφού οι περισσότεροι εστάλησαν στα στρατόπεδα της Πολωνίας και δεν γύρισαν πίσω ποτέ. Είναι αξιοσημείωτο ότι η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης φαίνεται να πορεύεται στην αρχή με τη σιγουριά ότι θα καταφέρει να ξεφύγει από τη γερμανική λαίλαπα. Τα γεγονότα θα διαψεύσουν αυτές τις προσδοκίες. Σύμφωνα με τους συγγραφείς υπήρχαν πολλές αιτίες που συνέτειναν σε αυτό: ο συντηρητισμός και ο κλειστός χαρακτήρας της κοινότητας. Η έλλειψη διασύνδεσης με κινήματα και οργανώσεις, αλλά και η χαμηλή οργάνωση του αριστερού κινήματος στη Θεσσαλονίκη. Η γεωγραφική θέση και η ταχύτητα με την οποία εξελίχθηκαν τα γεγονότα και, τέλος, οι χαμηλού επιπέδου σχέσεις μεταξύ του εβραϊκού και του χριστιανικού πληθυσμού της πόλης. «Οι χριστιανοί στην καλύτερη περίπτωση φοβόντουσαν, στη χειρότερη αδιαφορούσαν, κάποιοι από τα μεσαία στρώματα είδαν με καλό μάτι την απέλαση του σεφαραδίτικου στοιχείου από την πόλη, οι δε διανοούμενοι, που κοίταζαν με αποστροφή αυτά τα βήματα, φοβούνταν να εκφραστούν» αναφέρουν μαρτυρίες της εποχής. Ο γενικός διοικητής της Μακεδονίας Βασίλης Σιμωνίδης, σκληρός συνεργάτης των Γερμανών, διευκόλυνε το έργο της «αποεβραιοποίησης» της πόλης. Και οι δύο πρόεδροι του διορισμένου Εβραϊκού Συμβουλίου, ο συνεργάτης Σάμπυ Σαλτιέλ και μετέπειτα ο αμφιλεγόμενος αρχιραβίνος Τσβι Κόρετς, θα αποδειχθούν ανίκανοι να προστατέψουν τον εβραϊκό πληθυσμό. Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι μέχρι τελευταίας στιγμής οι Γερμανοί εξαπατούσαν τον Κόρετς, λέγοντάς του ότι οι εβραίοι θα μεταφερθούν σε ένα μικρό αυτόνομο χωριό στην Κρακοβία. Βεβαίως η διάδοση των πληροφοριών ήταν τότε περιορισμένη και πιθανόν ο Κόρετς αγνοούσε τι είχε συμβεί με τους εβραίους άλλων χωρών που μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Από την άλλη είχαν μεσολαβήσει διάφορα πογκρόμ εβραίων στη Θεσσαλονίκη που δεν άφηναν αμφιβολία για το τι σκέπτονται οι Γερμανοί για τους εβραίους.

Αντίθετα, στην Αθήνα τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Κατ’ αρχάς ο ραβίνος Μπαρζιλάι, επικεφαλής της εβραϊκής κοινότητας, δεν παρέδωσε στους Γερμανούς τις λίστες με τα ονόματα των εβραίων, όπως είχε κάνει ο Κόρετς στη Θεσσαλονίκη. Σε συμφωνία με το ΕΑΜ αποφασίστηκε η διάσωση των εβραίων της Αθήνας και η μεταφορά της πλειοψηφίας αυτών στο βουνό ή στην Εύβοια, απ’ όπου περνούσαν στην Τουρκία και μετά στην Παλαιστίνη. Σημαντική βοήθεια προσέφεραν, σύμφωνα με μαρτυρίες που παρατίθενται, ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός που είχε δώσει οδηγίες στους ιερείς να βαφτίζουν μυστικά χριστιανούς τους εβραίους πολίτες, ο διευθυντής της Αστυνομίας Αγγελος Εβερτ που είχε δώσει διαταγές στα αστυνομικά τμήματα να εκδίδουν ταυτότητες στους εβραίους και μεμονωμένοι πολίτες, πολλοί από αυτούς συνδεδεμένοι με την Αντίσταση. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η σχέση και η συνεργασία Αγγλων – εαμικών και Δαμασκηνού – Εβερτ. Ακόμη, η σχέση των Αγγλων, του ΕΑΜ και του Εβραϊκού Πρακτορείου στην Παλαιστίνη, αλλά και οι παραδοσιακές καλές σχέσεις εβραίων και χριστιανών στην πρωτεύουσα. Στην Αθήνα υπήρχαν 3.000 εβραίοι και άλλοι 4.000 που κατέβηκαν διωκόμενοι από τη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις. Οι δύο συγγραφείς αναρωτιούνται πόσοι από αυτούς, παρά τις σχετικά καλές συνθήκες, κατάφεραν να διασωθούν. Ανάμεσα στις προσωπικότητες που βοήθησαν τη διάσωση των εβραίων στην Αθήνα ήταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, η πριγκίπισσα Αλίκη, η Ιωάννα και ο Κ. Τσάτσος, η Λέλα Καραγιάννη, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών Καραμερτζάνης, ο πρόεδρος των δημοσίων υπαλλήλων Κώστας Ζαβιτσιάνος κ.ά.

Στη Θεσσαλία η ύπαρξη ισχυρού εαμικού κινήματος βοήθησε να διασωθούν πολλοί εβραίοι. Μαζική διάσωση έγινε στη Ζάκυνθο. Στην Κέρκυρα, στα Ιωάννινα και γενικότερα στη Μακεδονία έγιναν πογκρόμ ανάλογα εκείνων της Θεσσαλονίκης.

Σε όλη αυτή την αφήγηση των Κ. Λάμψα και Ι. Σιμπή διατυπώνονται πλήθος ερωτήματα που αφορούν τις εξελίξεις και παρουσιάζονται αρκετές ενστάσεις για τις ως τώρα ερμηνείες γεγονότων που αφορούν την ιστορία των εβραίων στη χώρα μας. Φυσικά παραμένουν πολλά κενά που θα ήταν χρήσιμο να συμπληρωθούν. Το βιβλίο των Καρίνας Λάμψα και Ι. Σιμπή, συγκεντρώνοντας πλούσιο υλικό, έρχεται να προστεθεί στις προσπάθειες να φωτιστεί μια από τις πιο οδυνηρές  τραγωδίες του περασμένου αιώνα.

ΠΗΓΗ:

pinnokio.gr

 

Τα Χριστούγεννα του 1893

Πώς βίωσαν οι πολίτες τις γιορτές μετά τη «στάση πληρωμών» και τη χιονοστιβάδα φτώχειας και πείνας.
Τέτοιες μέρες είναι κανόνας ν’ αναζητούνται παλιές χριστουγεννιάτικες ιστορίες Τα παλιά είναι συνήθως… πάντα καλύτερα Χριστούγεννα! Ιδιαίτερα σε δύσκολες εποχές. Οσο πιο μακριά βρίσκονται από το παρόν, τόσο παραδεισιακές διαστάσεις παίρνουν! Σαν να υπήρχαν χρόνια που δένανε τα σκυλιά με τα λουκάνικα, νικούσε η αγάπη και βασίλευε παντού η ειρήνη!
Σ’ αντίθεση με την τάση επιστροφής τις μέρες μας στους… παλιούς, καλούς καιρούς, ας γυρίσουμε πίσω στον Δεκέμβριο του 1893. Τη χρονιά, τον μήνα και τις γιορτές, που σημαδεύει το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
Τυπικά, η χρεοκοπία εξαγγέλθηκε την πρώτη Δεκεμβρίου (13 με το νέο ημερολόγιο) με την κατάθεση νομοσχεδίου. Μέσα σε 10 ημέρες, αυτό και άλλα 2 νομοσχέδια είχαν γίνει νόμοι του κράτους (9-10 Δεκεμβρίου). Στις 28 Δεκεμβρίου κατατέθηκε και ο πρώτος προϋπολογισμός της χρεοκοπίας, που θα ψηφισθεί, όμως, μετά 3 μήνες.
Ειπωμένη ή όχι από τον Τρικούπη, στις εισηγητικές ομιλίες του για το πρώτο νομοσχέδιο ή τον προϋπολογισμό, μ’ αυτές ακριβώς τις λέξεις, η εμβληματική νεοελληνική φράση σήμαινε επισήμως τον «προσωρινό διακανονισμό του χρέους» – αυτός ήταν ο τίτλος του νόμου (ΒΡ-ΣΤ/93). Στην πράξη συνεπαγόταν την άμεση αναστολή καταβολής των χρεολυσίων στους διεθνείς δανειστές του Δημοσίου και τη δραστική περικοπή (κατά 70%) των τόκων στους κατόχους ελληνικών ομολογιών.
Διαμαρτυρίες
Οσα διαδραματίστηκαν τότε έχουν γίνει τελευταία πολύ γνωστά, αλλά ας θυμηθούμε μερικά ακόμη για ν’ αποτυπωθεί καλύτερα ο χαρακτηρισμός «γιορτές φτώχειας». Ξέσπασε θύελλα διαμαρτυριών κατά του Τρικούπη σε Λονδίνο, Παρίσι και Βερολίνο, που αξίωσαν την επιβολή διεθνούς ελέγχου στις εισπράξεις του Δημοσίου. Αλλά και στην Ελλάδα από την αντιπολίτευση.
Αυτό που συνήθως δεν αναφέρεται με σαφήνεια είναι ότι ο Τρικούπης δεν τράπηκε σε φυγή. Εμεινε στην κυβέρνηση μετά τη χρεοκοπία και προσπάθησε να πετύχει τον «διακανονισμό». Οι προσπάθειες δεν είχαν αποτελέσματα. Οπως άλλωστε και των διαδόχων του. Θα χρειαστεί ένας πόλεμος για να υποταγεί η Ελλάδα στις απαιτήσεις των δανειστών και να επιβληθεί ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος (1898).
Πώς όμως βίωνε τη χρεοκοπία η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών. Οδηγός μας ο αντιτρικουπικός Τύπος, καθώς οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες αποφεύγουν τις περιγραφές. Παρά το γεγονός ότι οι δημοσιογραφικοί κανόνες της εποχής επιτάσσουν αναλυτικά ρεπορτάζ για την κίνηση στην εορταστική αγορά και τις τιμές των ειδών πλατιάς κατανάλωσης. Σε μια μάλιστα απ’ αυτές ο ρεπόρτερ της παρακάμπτει τον σχετικό σκόπελο μ’ ευφάνταστο τρόπο: «-Πώς πήγε εφέτος η δουλειά; ρωτά τον κρεοπώλη.
-Καλά, δόξα τω Θεώ! Ο κόσμος λεπτά δεν έχει λένε και λεπτά ξοδεύει. Μυστήριον…».
Ο αντικυβερνητικός Τύπος εκπέμπει με διαφορετικούς τρόπους, σ’ άλλο μήκος κύματος:
-«Πάντες (στην αγορά) με κεκλιμένας τας κεφαλάς και την κατήφειαν εις το πρόσωπο εζωγραφισμένην… Η εξοικονόμησις του άρτου είνε το μόνον μέλημα πάντων των οικογενειαρχών…».
-«Πανταχού ερείπια. Αι εορταί προκαλούσαι συγκρίσεις θλιβεράς παρουσιάζωσι την κατάστασιν του τόπου υπό πάσαν αυτής αλγεινότητα. Και πονούσιν οι πολλοί και σκέπτονται και ζητούσι το αίτιον της δυσπραγίας…
Παρά τις συνηθισμένες αντιπολιτευτικές υπερβολές η συγκεκριμένη διαπίστωση δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Στα σατιρικά κείμενα χρησιμοποιούνται πολύ σκληρότερες εκφράσεις: «Ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητό σας/ κι αν άλλο τι δεν έχετε να φάτε τ’ απ’ αυτό σας». Ενώ ένα άλλο μπροστά στις γενικές περικοπές σαρκάζει: «Απεφασίσθη υπό της Κυβερνήσεως να ψαλιδισθή και η σημαία μας…».
Εκείνα τα «Χριστούγεννα ήτο πένθιμα δια την κοινωνίαν». Κατά γενική ομολογία, τα έκανε δυσβάσταχτα ο «εξευτελισμός» της χώρας στα μάτια των Ευρωπαίων από το «κανόνι» της χρεοκοπίας.
Ολοι, όμως, προσβλέπανε σε καλύτερο μέλλον. Υπήρχε κάποια αισιοδοξία…
Πλήθη φτωχών και ζητιάνων
Ιδού ένα σταχυολόγημα από «σκέψεις που υπαγορεύουν τα Χριστούγεννα εις τους εκ των Ορθοδόξων ελευθέρους Ελληνας, τους οποίους κατέστησε πτωχούς και εξηυτελισμένους η εν τη Πολιτεία επικράτησις ανθρώπων αναξίων»: «Δεν ήρκεσε εις την Ελλάδα το ότι εκ των πραγμάτων απεδείχθη μη έχουσα τας δυνάμεις ν’ ανταποκριθή εις τας επιπολαίους, τας αλογίστως αναληφθείσας υποχρεώσεις ως Κράτους. Ηθέλησεν εις την απόδειξιν της οικονομικής αδυναμίας της να προσθέση την απόδειξιν της ηθικής αναξιότητος…».
«Δεν είναι τοιούτος ο λαός της και το αποδεικνύει η Ιστορία του ολόκληρος και δη η των τελευταίων ετών… Υπεβλήθη στερήσεις και θυσίας, όπως επαρκέση εις πάσας τας υποχρεώσεις προς τους δανειστάς του…».
«Πλήθος άπειρον επαιτών. Μη φαινόμενον εις τον πολύν κόσμον, πλήθος στερούμενον του άρτου και γυμνητεύον ανεφάνη. Δεν είχομεν φαντασθή ποτέ τας Αθήνας περικλειούσας τοσαύτην δυστυχίαν, ουδέ τόσον αριθμόν πτωχών…». Ο μόνος πλούτος, έγραφε μελαγχολικά χρονογράφος των ημερών, «ο διαχυθείς εις τας Αθήνας ήτο ο πλουσιοπαρόχως λούσας αυτάς ήλιος και ο μόνος κυκλοφορήσας χρυσός αι ακτίναι αυτού. Το μόνον το οποίον δεν φοβούμεθα μη χάσωμεν…».
Δεν ήταν απολύτως ακριβής. Αφενός μεν επειδή στα σαλόνια των ημερών έρρεε πλούτος. Αφετέρου ακολούθησαν καταρρακτώδεις βροχές και πλημμύρες. Μαζί με τα νερά ερχόταν κι ο νέος χρόνος «όστις βρίσκει την Ελλάδα σε κακό και μαύρο χάλι/και τα άμοιρα παιδιά της πάντα γυμνά και πεινασμένα/κι απ’ όλη την Ευρώπη τα πτωχά αδικημένα…/κι είμεθα μικροί μεγάλοι διά το φρενοκομείον/κι η πατρίς η καϋμένη εις τους Φράγκους πωλημένη…».
(Τ’ αποσπάσματα προέρχονται από τις εφημερίδες ΑΣΤΥ, ΕΦΗΜΕΡΙΣ, ΠΡΩΪΑ, ΡΩΜΗΟΣ, ΝΕΟΣ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ, ΚΑΙΡΟΙ και ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ)
«ΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣΩΜΕΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΠΑΘΗΜΑΤΩΝ»
Οι επιπτώσεις της χρεοκοπίας, εκτός των άλλων, ωθούσαν και σε σκέψεις για να γίνουν τα παθήματα του παρόντος μαθήματα για το μέλλον. «Ολαι αι περιουσίαι, όλα τα κεφάλαια, όλαι οι πρόσοδοι, όλα της εργασίας τα ανταλλάγματα εμειώθησαν», σημειώνουν οικονομολόγοι και οικονομολογούντες. Αλλοι αποδίδουν την ευθύνη στις τράπεζες και στους «χρυσοκάνθαρους», στους «Φράγκους» (ξένους) πιστωτές, στην κυβερνητική αβουλία. «Εν τη ειρήνη της οικογενειακής εστίας, ας μελετήσωμεν επί των παθημάτων», προτρέπουν πολλοί…
ΒΑΘΙΕΣ ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
Σε καιρούς γενικευμένης φτώχειας και ανυπαρξίας δομών κοινωνικής πρόνοιας η αλληλεγγύη βρίσκεται διαχρονικά στην ημερήσια διάταξη. Το φαινόμενο έχει βαθιές ελληνικές ρίζες. Εκκληση κάνουν εφημερίδες όπως και πολλοί φορείς στα φιλάνθρωπα αισθήματα των εχόντων: «Εάν εις άλλους χρόνους απόλυτος παρίστατο η ανάγκη της συνδρομής των δυναμένων υπέρ των ενδεών, το έτος τούτο η ανάγκη αύτη παρίσταται επιτακτικωτέρα…». Οι εκκλήσεις δεν μένουν χωρίς αντίκρισμα.

ΠΗΓΗ:

astrosparalio.gr

Πρωτοχρονιά 1900: Όταν ο 20ός αιώνας εισέβαλλε στη Γη

Το ρολόι χτύπησε μεσάνυχτα στο στολισμένο στα κόκκινα Τόκιο που γιόρταζε. Ήταν η πρώτη πρωτεύουσα πολιτισμένου κράτους που δεχόταν την επίσκεψη του εικοστού αιώνα. Νέα πρωτεύουσα, παλιά πόλη: Είναι το Ιέντο που υπάρχει από τον 12ο αιώνα. Στα 1867, ο Μεϊτζί Μουτσιχίτο ανέτρεψε τους σογκούν, τους Ιάπωνες φεουδάρχες που είχαν διαμελίσει τη χώρα, κι ένωσε το κράτος, ανασταίνοντας την προαιώνια αυτοκρατορία. Έγινε μικάδο (mi kado, υψηλή πύλη): αυτοκράτορας. Στα 1868, εγκαταστάθηκε στο Ιέντο που μετονομάστηκε Τόκιο (Ανατολική πρωτεύουσα). Οι σογκούν επαναστάτησαν στα 1871. Στα 1877, είχαν οριστικά νικηθεί. Όμως, η φεουδαρχία δεν εξαλείφθηκε. Θα συνέχιζε να υπάρχει ως τα μέσα του 20ού αιώνα. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου άνοιξε πάλι τις για αιώνες κλειστές στη Δύση πύλες της. Άλλωστε, από το 1859, οι Δυτικοί είχαν αρχίσει δειλά να διεισδύουν στη χώρα. Μέσα σ’ ελάχιστα χρόνια, γεννήθηκε κι ανδρώθηκε η αστική τάξη. Το κόμμα Τσιγιουπό (των Φιλελευθέρων) ανέλαβε να διεκδικήσει τα δικαιώματά της. Οι διαδηλώσεις και οι ταραχές έπεισαν τον μικάδο να ενδώσει. Στα 1889, παραχωρήθηκε σύνταγμα. Η Ιαπωνία απέκτησε κοινοβούλιο.

Πέντε χρόνια αργότερα, στα 1894, οι Ιάπωνες έκαναν απόβαση στην Κίνα. Είχε προηγηθεί το 1892 ο ξεσηκωμός των Κορεατών για ανεξαρτησία από τους Κινέζους. Ο μικάδο διεκδίκησε το δικαίωμα να τους υπερασπιστεί. Δεν πρόλαβε, τότε, να επέμβει. Βρήκε την ευκαιρία που ζητούσε, όταν, δυο χρόνια αργότερα, και πάλι ξεσηκώθηκαν οι Κορεάτες. Μέσα σ’ ένα χρόνο, οι Κινέζοι είχαν νικηθεί (1895). Η Κορέα έγινε ανεξάρτητη. Και η Ιαπωνία πήρε τη χερσόνησο Λιαοτούνγκ, τη Φορμόζα (σημερινή Ταϊβάν) κι όλα τα νησιά του αρχιπελάγους Πεσκαντόρες. Πήρε και το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται την Κίνα ισότιμα με τις δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Στη στροφή του αιώνα, ο 48χρονος πια μικάδο Μεϊτζί Μουτσιχίτο είχε κάθε λόγο να είναι ευτυχισμένος. Μόλις το ρολόι χτύπησε μεσάνυχτα, άρχισε να δέχεται τα συγχαρητήρια των πιστών υπηκόων του. Πρώτα, του 51χρονου αυλάρχη, στρατηγού Νόγκι Μαρεσούκε που έμελλε να δοξάσει την χώρα του, πέντε χρόνια αργότερα, παίρνοντας το Πορτ Άρθουρ από τους Ρώσους. Η αφοσίωσή του στον αυτοκράτορα θα σφραγιζόταν με χαρακίρι πάνω από τη σορό του κυρίου του. Ακολούθησε ο ναύαρχος Χεϊμαχίρο Τόγκο, δοξασμένος κιόλας από τον πόλεμο με τους Κινέζους. Στα 1905, έμελλε να βυθίσει τον στόλο του τσάρου στα στενά της Τσουσίμα.

Στα 16 του, ο Ιζορόκου Γιαμαμότο οραματιζόταν το δικό του μέλλον. Ούτε που είχε ακουστά τον συνομήλικό του Χιντέκι Τόγιο. Στα 1939, ο πια ναύαρχος Γιαμαμότο θα γινόταν αρχηγός του στόλου. Τον Οκτώβριο του 1941, ο εκπαιδευμένος στη Γερμανία και πια στρατηγός Τόγιο θα γινόταν πρωθυπουργός, κρατώντας και το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εξωτερικών. Στα τέλη της χρονιάς εκείνης, οι δυο τους θα χτυπούσαν καίρια τους Αμερικανούς, βυθίζοντας τον στόλο τους στο Περλ Χάρμπορ της Χαβάης.

Μεσάνυχτα στο Πεκίνο

Η νέα ώρα προχώρησε δυτικά. Έφτασε στο Πεκίνο. Η αυτοκράτειρα Τσου Χσι, νικημένη από τους Ιάπωνες, είχε ξεπουλήσει την χώρα δεξιά κι αριστερά για να μαζέψει τα χρήματα της πολεμικής αποζημίωσης και καμιά όρεξη δεν είχε για γιορτές. Ο 18χρονος πρίγκιπας, Κουάγκ Χσου, περίμενε την τυπική ενηλικίωσή του για να πάρει τα ηνία του κράτους. Θα ενθρονιζόταν στις 25 του μήνα κι αυτή την ημέρα ονειρευόταν εκείνη την ώρα, καθώς είχε πέσει για ύπνο νωρίς. Για τους Κινέζους άλλωστε, η πρωτοχρονιά αργούσε. Το επόμενο ξημέρωμα έφερνε μια ακόμα συνηθισμένη πικρή ημέρα:

Μετά την ήττα από τους Ιάπωνες, η δυναστεία των Μαντσού αποσύρθηκε από την Κορέα κι εκχώρησε στους νικητές τη χερσόνησο Λιαοτούνγκ, τη Φορμόζα (σημερινή Ταϊβάν) και το αρχιπέλαγος των Πεσκαντόρες. Δυο χρόνια αργότερα (1897), εκχώρησαν στη Γαλλία το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης του νησιού Χαϊνάν και τριών ηπειρωτικών επαρχιών. Οι Γάλλοι ανέλαβαν και την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής στα μέρη «τους».

Με συμφωνία του 1898, οι Άγγλοι κατέλαβαν την αχανή περιφέρεια του ποταμού Γιαγκτσέ και σαράντα νησιά γύρω από το ήδη δικό τους Χονγκ Κονγκ. Οι Ιάπωνες επανήλθαν και πήραν και την περιοχή Φουκιέν. Την ίδια χρονιά, οι Γερμανοί καπάρωσαν την επαρχία Τσαντούγκ και την αποκλειστικότητα της κατασκευής έργων. Οι Ρώσοι κατείχαν ήδη το Πορτ Άρθουρ. Πήραν και τις Λινσουέν και Νταρέν και τα τρένα της Ανατολικής Μαντζουρίας. Οι ΗΠΑ πήραν το εμπόριο και οι άλλοι ό,τι επιθυμούσαν. Οι συμφωνίες ήταν ρητές: Κανένας τρίτος δεν μπορούσε να διεισδύσει στις περιοχές επιρροής της κάθε χώρας. Η αυτοκράτειρα Τσου Χσι κι ο γιος της, Κουάγκ Χσου, είχαν απαλλαγεί από την ευθύνη της διοίκησης πολλών από τις επαρχίες της απέραντης χώρας.

Αυτή που είχε αντίρρηση για όλα αυτά ήταν η «αθλητική» οργάνωση «Ευσεβής αδελφότητα των αγωνιστών με τις γροθιές» που έφερε τον καθαρά κινέζικο τίτλο «Γροθιές της δίκαιης αρμονίας». Όταν οι ξένοι έμαθαν την ύπαρξή της, ονόμασαν τα μέλη της «Μποξέρ»: Κινέζοι πατριώτες που αρχικό στόχο είχαν να ανατρέψουν την ξενόδουλη δυναστεία και να διώξουν τους ιμπεριαλιστές από τα μέρη τους. Οι μανδαρίνοι της αυλής βρήκαν πιο εύκολο να αλώσουν την οργάνωση από τα μέσα. Στη στροφή του αιώνα, η ανατροπή της δυναστείας είχε απαλειφθεί από τους σκοπούς του σωματείου. Παρέμενε το διώξιμο των ξένων. Οι Μποξέρ είχαν αποκτήσει αρχηγό τον πρίγκιπα Τουάν και διοίκηση από ανθρώπους που ανήκαν στην αυτοκρατορική αυλή.

Όλα αυτά έμοιαζαν μακρινά και φολκλορικά για τους ξένους που ζούσαν στο Πεκίνο. Την παραμονή της πρωτοχρονιάς του νέου αιώνα, οι χριστιανοί είχαν γιορτή στη φωτισμένη και στολισμένη συνοικία με τις πρεσβείες. Αμερικανοί και Γερμανοί, Άγγλοι και Γάλλοι αντάλλαζαν δώρα κι ευχές και συζητούσαν για τις ευκαιρίες που πρόσφερε στους τολμηρούς η χώρα. Δεν είχαν ακουστά για την οργάνωση Τουγκμεγκχούι του 36χρονου γιατρού Σουν Γιατ Σεν από την Καντόνα. Πολύ περισσότερο δεν την είχε ακουστά η φτωχή αγροτική οικογένεια που ζούσε στο Σο Σαν, στην επαρχία Χουνάν, κι ονειρευόταν μια καλύτερη ζωή. Κι ούτε μπορούσε να φανταστεί το μέλλον που ανοιγόταν στον επτάχρονο γιο τους, Μάο Τσε Τουνγκ. Ορφανός από πατέρα, ο δωδεκάχρονος Τσαγκ Κάι Σεκ ζούσε στο Τσίκοου, στην επαρχία Τσεκιάνγκ. Κι αυτός κι ο Μάο έμελλε να ενταχθούν στις γραμμές της Κουαμιτάνγκ, διάδοχης οργάνωσης της Τουγκμεγκχούι, κάτω από την ηγεσία του γιατρού Σουν Γιατ Σεν. Τον Οκτώβριο του 1911, η Κουαμιτάνγκ έμελλε να κηρύξει επανάσταση, να ανατρέψει τη δυναστεία των Μαντσού και να εγκαθιδρύσει τη δημοκρατία. Μετά, οι δρόμοι τους έμελλε να χωριστούν: Ο Μάο θα γινόταν ηγέτης της κομμουνιστικής επανάστασης. Ο Τσαγκ αρχηγός των δημοκρατών. Η μεταξύ τους σύγκρουση θα έβγαζε νικητή τον Μάο. Ως τότε, όμως, πολύ νερό θα κυλούσε στο αυλάκι της ιστορίας.

 Διασχίζοντας την Ασία

Οι γονείς του 10χρονου αγοριού που επίσης κοιμόταν στον Νότο, σε κάποιο χωριό της κατεχόμενης από τους Γάλλους Ινδοκίνας, ονειρεύονταν εθνική ανεξαρτησία. Ούτε που μπορούσαν να φανταστούν ότι θα την έφερνε ο γιος τους, Νγκουγιέν Τατ Ταν. Έμελλε να τον πουν «Αυτός που φωτίζει»: Χο Τσι Μινχ, στην γλώσσα τους. Στα 1945, θα δημιουργούσε τη Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ. Στα 1954, θα τσάκιζε τους Γάλλους στο Ντιέν Μπιέν Φου. Στα 1969, χρονιά που έμελλε να πεθάνει, θα εξανάγκαζε τους Αμερικανούς να ξεκινήσουν την αποχώρησή τους από τη Νοτιοανατολική Ασία.

Η νέα ώρα δεν στεκόταν πουθενά. Κινιόταν πάντα δυτικά. Χτυπούσε πια στις αγγλικές Ινδίες, το φωτεινό πετράδι στο στέμμα της βασίλισσας Βικτορίας. Ο αντιβασιλιάς έδινε δεξίωση για τους υψηλόβαθμους αποικιοκράτες. Στις λέσχες γιόρταζαν τραγουδώντας τον ύμνο «Κυβέρνα Βρετανία» και ύψωναν τα ποτήρια τους στην πρόποση «Ο θεός σώζοι την βασίλισσα». Τα εκατομμύρια των Ινδών λιμοκτονούσαν. Ο τότε 31χρονος πλούσιος δικηγόρος Μοχόντας Καράμιτσαν Γκάντι βρισκόταν στη Νότια Αφρική κι έδινε εκεί σκληρές μάχες για να μορφώσει τους Ινδούς μετανάστες και να βελτιώσει τη ζωή τους. Στα 1914, θα πετύχαινε αναγνώριση των δικαιωμάτων τους από τους Άγγλους και θα επέστρεφε στις Ινδίες. Στα 1947, Μαχάτμα Γκάντι (Μεγάλη Ψυχή) πια, θα έδιωχνε τους Εγγλέζους από την χώρα του χωρίς ποτέ να πιάσει όπλο.

Η νέα ώρα έφτασε στο Αφγανιστάν αφήνοντας αδιάφορους τον Αμπντούλ Ραχμάν και τους υπηκόους του. Τους αρκούσε που είχαν εκδιώξει τους Άγγλους κι εδώ και είκοσι χρόνια δυνάμωναν το κράτος τους. Οι πόλεις μεγάλωναν, η κεντρική διοίκηση ενισχυόταν, το ξένο κεφάλαιο ελεγχόταν, το εμπόριο τονωνόταν και οι τοπικοί φεουδάρχες μάθαιναν να ζουν με τους νόμους της αγοράς. Ο Αμπντούλ Ραχμάν είχε μπροστά του ακόμα ένα χρόνο ζωής. Ούτε στους πιο άγριους εφιάλτες του δεν μπορούσε προβλέψει το οδυνηρό μέλλον του τόπου του.

Ο Ριζά χαν Παχλεβί έκλεινε τα 22 του χρόνια, όταν η νέα ώρα χτύπησε στην Τεχεράνη. Στα 1925, θα ανέτρεπε την δυναστεία των Χαζάρων της Περσίας, θα γινόταν σαχ και θα ονόμαζε την χώρα του Ιράν. Θα τον υποχρέωναν να παρατηθεί στα 1941. Σαχ και ο γιος του, Μοχάμετ Ριζά Παχλεβί, έμελλε να δει τον Αγιατολαχ Χομεϊνί να τον ανατρέπει στα 1979. Από φέουδο της Δύσης, το Ιράν θα μεταβαλλόταν σε θεοκρατικό βασίλειο.

Μεσάνυχτα στην Αγία Πετρούπολη

Η νέα ώρα πέρασε τα σύνορα της Ασίας και εισέβαλε ακάθεκτη στην Ευρώπη. Ο τσάρος Νικόλαος Β’, ηλίθιος από κούνια, άβουλος και μοιρολάτρης, γιόρταζε με κάθε επισημότητα την έλευση του νέου αιώνα. Μόλις είχε αγοράσει από την αυτοκράτειρα Τσου Χσι το Πορτ Άρθουρ και ήταν ενθουσιασμένος με το απόκτημά του. Το οχύρωσε και θα επέκτεινε ως εκεί τον υπερσιβηρικό σιδηρόδρομο, περνώντας τον μέσα από τη Μαντζουρία. Ούτε που καταλάβαινε ότι έδινε έτσι αφορμή στον μικάδο Μουτσιχίτο να τον συντρίψει. Για την ώρα, έχοντας στο πλάι του την τσαρίνα Αλεξάνδρα Θεοδόροβνα, άλλοτε πριγκίπισσα Αλίκη της Έσσης, δεχόταν τις ευχές των αξιωματούχων της αυλής.

Ήταν η εποχή που ο καλόγερος Γρηγόριος Εφίμοβιτς Ρασπούτιν έχτιζε γνωριμίες. Η κυρία επί των τιμών, Άννα Βαριούμποβα, θα τον έμπαζε στην τσαρική αυλή, όπου έμελλε να αναδειχτεί θαυματοποιός «γιατρός» του αιμοφιλικού διαδόχου Αλεξέι Νικολάγιεβιτς. Ευγνωμονούσα, η τσαρίνα θα γινόταν υποχείριό του.

Αργούσαν αυτά και στα χειμερινά ανάκτορα της Αγίας Πετρούπολης γιόρταζαν την έλευση του νέου αιώνα. Αγνοούμε αν ήταν εκεί ο μικρός εγγονός του βασιλιά Γεώργιου Α’ της Ελλάδας, μελλοντικός Μέγας Δούκας Δημήτριος Παύλοβιτς, κι ο πρίγκιπας Φέλιξ Γιουσούποφ. Σίγουρα παρευρισκόταν ο μεγαλοτσιφλικάς Νικόλαος Πουρίσκεβιτς. Χρόνια αργότερα, οι τρεις τους θα δολοφονούσαν τον Ρασπούτιν στην προσπάθειά τους να σώσουν τους εαυτούς τους και τη μοναρχία.

Προσπάθεια μάταιη καθώς η πείνα και η εξαθλίωση που βασίλευαν στην αχανή Ρωσία μετατρέπονταν σ’ επαναστατική χιονοστιβάδα. Το ένα τρίτο της γης ανήκε σε επτακόσιες οικογένειες. Άλλα ένα τρίτο σε λιγότερους από 26.500 τσιφλικάδες. Με το υπόλοιπο ένα τρίτο να μοιράζονται πάνω από δέκα εκατομμύρια αγροτικές οικογένειες που δεν κατάφερναν να τα φέρουν βόλτα. Οι βιομηχανίες, στα αστικά κέντρα, συγκέντρωναν εξαθλιωμένους εργάτες στους οποίους έβρισκαν πρόσφορο έδαφος οι μαρξιστικές ιδέες. Συνδικάτα ξεφύτρωναν παντού, απεργίες ξεσπούσαν και, συχνά, μεταβάλλονταν σε εξεγέρσεις.

Για την ώρα, τα πεινασμένα πλήθη κρατιόνταν μακριά. Με τους αντιπάλους του τσάρου προσωρινά εξουδετερωμένους: Ο 30χρονος Bλαδίμηρος Ίλιτς Ουλιάνοφ Νικόλαος Λένιν μόλις είχε επιστρέψει από την εξορία στο Γενσέι της Ανατολικής Σιβηρίας. Με την γυναίκα του, Ναντιέσδα Κονσταστίνοβα Κρουπσκάγια, ετοιμαζόταν να το σκάσει στην Ελβετία. Τέλη του χρόνου, θα βρισκόταν στο Μόναχο και, σε συνεργασία με τον επαναστάτη Γεώργιο Βαλεντίνοβιτς Πλεχάνοφ, θα έβγαζαν την εφημερίδα «Ίσκρα» («Σπίθα») με επεξήγηση στην προμετωπίδα τη φράση «Από τη Σπίθα στη Φλόγα».

Έγκλειστος στις φυλακές της Μόσχας, ο 21χρονος Λέιβα Μπρονστάιν, ο Λέων Τρότσκι για τους συντρόφους του, περίμενε την μεταγωγή του στην Σιβηρία. Μέσα στη νέα χρονιά, θα συνδεόταν με τη σύνταξη της «Ίσκρα» και θα της έστελνε συνεργασίες με το ψευδώνυμο Πέρο.

Ο επίσης 21χρονος Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς Τζουκασβίλι ήταν ήδη μέλος του παράνομου Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Μέσα στην νέα χρονιά, θα έμπαινε στην τοπική επιτροπή Τιφλίδας. Στα 1901, θα έπαιρνε το ψευδώνυμο Στάλιν.

Ο δεκαεννιάχρονος την πρωτοχρονιά του 1900 Αλέξανδρος Θεοδόροβιτς Κερένσκι θήτευε ήδη στο επίσης παράνομο Σοσιαλεπαναστατικό κόμμα. Στα 1917, θα γινόταν πρωθυπουργός αλλά θα εύρισκε μπροστά του την τριανδρία των Λένιν, Τρότσκι, Στάλιν. Θα τον παράσερνε η μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση.

Γέρος, 72 χρόνων την πρωτοχρονιά του 1900, ο Τολστόι πίστευε ακράδαντα ότι είναι ανοησία να προσπαθήσει κάποιος να συγγράψει, αφού υπήρχαν οι αξεπέραστοι αρχαίοι Έλληνες κλασικοί. Δούλευε όμως ασταμάτητα το νέο βιβλίο του, «Ανάσταση». Θα κυκλοφορούσε μέσα στην νέα χρονιά, θα τον έκανε δημοφιλέστατο αλλά και θα προκαλούσε την οργή της Ιεράς Συνόδου, που τον αφόρισε.

 Μεσάνυχτα στην Κωνσταντινούπολη

Η νέα ώρα κινιόταν πάντα δυτικά. Στη στροφή του 19ου προς τον 20ό αιώνα, ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ συνέχιζε να κυβερνά απολυταρχικά από την Κωνσταντινούπολη και να αντιστρατεύεται κάθε φιλελεύθερη κίνηση. Το κομιτάτο, που ακόμα έδρευε στη Γενεύη, του έδινε περιθώρια οκτώ χρόνια ως την επανάσταση των Νεότουρκων. Είχαν περάσει 35 χρόνια αφ’ ότου, προοδευτικοί νέοι της εποχής, μαζί με τον εθνικό ποιητή των Οθωμανών, Ναμίκ Κεμάλ, μπέηδες όλοι, είχαν ορκιστεί να πολεμήσουν για να εξασφαλίσουν σύνταγμα στους Τούρκους. Στα 1892, εντάχθηκαν στη μυστική οργάνωση «Ιτιχάτ βε Τερακί» (Ένωση και Πρόοδος).

Την πρωτοχρονιά του 1900, πολύ κοντά στο παλάτι του Ντολμά Μπαχτσέ, στην ανώτατη πολεμική σχολή της Κωνσταντινούπολης, φοιτούσε ο νεαρός πασάς Γαζί Μουσταφά Κεμάλ. Ο σουλτάνος δεν μπορούσε να τον ξέρει κι έγκαιρα να τον συλλάβει.

Στα 1905, το κομιτάτο «Ένωση και Πρόοδος» έμελλε να μεταφέρει την έδρα του στη Θεσσαλονίκη, όπου υπήρχαν εβραίοι τραπεζίτες αλλά και μέλη τεκτονικών στοών πρόθυμοι να το χρηματοδοτήσουν. Με την έντεχνη προπαγάνδα της και με τον προσηλυτισμό των πιο ικανών από τους αξιωματικούς του στρατού, η «Ένωση και Πρόοδος» θα γινόταν πανίσχυρη. Θα κήρυσσε την επανάσταση στα 1908. Στα 1909, θα έστελνε τον σουλτάνο σε κατ’ οίκον περιορισμό. Μια δεκαετία αργότερα, ο πασάς Μουσταφά Κεμάλ θα καταργούσε το στέμμα επιβάλλοντας δημοκρατία. Με τη βοήθεια των πρώην συμμάχων της Ελλάδας, στα 1922, θα έριχνε τους Έλληνες στη θάλασσα. Στα 1923, θα επέβαλλε την ανταλλαγή πληθυσμών.

Μεσάνυχτα στο Αιγαίο

Πρόσφατα διορισμένος από τον πατέρα του ύπατος αρμοστής της πια αυτόνομης Κρήτης, ο δευτερότοκος γιος του βασιλιά Γεώργιου Α’, πρίγκιπας Γεώργιος, περίμενε με αγωνία τη μέρα που θα μετακόμιζε εκεί. Έβλεπε στην αυτονομία του νησιού το πρώτο βήμα για τη δημιουργία πριγκιπάτου όπου θα ηγεμόνευε κραταιά η δυναστεία των Γλίξμπουργκ. Με πλούσια πολιτική και επαναστατική δράση πίσω του, ο Ελευθέριος Βενιζέλος θα τον αντιμαχόταν. Στα 1906, με την επανάσταση στο Θέρισο, θα εξανάγκαζε τον πρίγκιπα να παραιτηθεί. Στα 1910, θα έπαιρνε στα χέρια του τα ηνία της Ελλάδας. Στα 1912 και με ολόκληρο το Αιγαίο ελληνικό, η Κρήτη θα ενωνόταν με την Ελλάδα.

Για την ώρα, στην δεξίωση των ανακτόρων της Αθήνας, ο βασιλιάς και η βασίλισσα Όλγα δέχονταν τις ευχές των υπηκόων τους. Ούτε που φαντάζονταν ότι κάποια στιγμή θα συνεργάζονταν με τον οραματιστή από την Κρήτη για να γίνει η τότε μικρή Ελλάδα, χώρα των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών.

Ανάμεσα στους προσκεκλημένους ήταν ο πρωθυπουργός Γεώργιος Θεοτόκης, επικεφαλής του 5ου κόμματος που είχε ιδρύσει ο πια νεκρός Χαρίλαος Τρικούπης. Απουσίαζε ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης που κρατούσε μούτρα στο παλάτι. Απουσίαζε και ο Δημήτριος Γούναρης, για την ώρα έγκριτος δικηγόρος στην Πάτρα. Κι ο Παναγής Τσαλδάρης απουσίαζε, έγκριτος κι αυτός δικηγόρος αλλά στην Αθήνα. Οι πρίγκιπες ήταν εκεί, ο διάδοχος Κωνσταντίνος με τη σύζυγό του, Σοφία, αδελφή του κάιζερ, ο Γεώργιος της Κρήτης κι ο Νικόλαος που θα γινόταν πρώτος διοικητής της ελληνικής Θεσσαλονίκης. Ήταν εκεί και η αφρόκρεμα της αθηναϊκής κοινωνίας, βιομήχανοι, στρατηγοί και τσιφλικάδες.

Βαθιά πολιτικοποιημένος αλλά και νομοταγής, ο 56χρονος Νικόλαος Ζορμπάς δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα έφτανε, εννιά χρόνια αργότερα, συνταγματάρχης πια, να στρέψει τα όπλα του εναντίον των εκπροσώπων του κράτους, ως αρχηγός της επανάστασης στου Γουδή, και να γίνει έτσι ο μοχλός που θα έφερνε τον Βενιζέλο στην Ελλάδα. Όσο για το χωριατόπαιδο, τον 12χρονο εκείνη την ώρα Γεώργιο Παπανδρέου, μάλλον αγνοούσε την ύπαρξη και του Ζορμπά και του Βενιζέλου, του οποίου την πολιτική θα εφάρμοζε μετά από δεκαπέντε χρόνια, στη Μυτιλήνη.

Εννιάχρονος την πρωτοχρονιά του 1900, ο Γιάννης Πετσόπουλος κοιμόταν στο σπίτι του δημοτικιστή εκπαιδευτικού πατέρα του, στην Κωνσταντινούπολη. Ούτε αυτός μπορούσε να φανταστεί πως, δεκαπέντε χρόνια αργότερα, στην πια ελληνική Θεσσαλονίκη, θα έβγαζε την εφημερίδα «Ριζοσπάστης», όργανο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος που ο ίδιος ήθελε να ιδρύσει. Στα 1917, αντιβενιζελικός από τα αριστερά, θα κατέβαινε στην Αθήνα να εκδώσει τον «Ριζοσπάστη» ημερήσιο. Το κόμμα θα μετονομαζόταν ΚΚΕ.

Προσγειωμένος στην πραγματικότητα, ο 17χρονος Νικόλαος Πλαστήρας ετοιμαζόταν να μπει στη σχολή υπαξιωματικών. Αδύνατον να φανταστεί ότι στα 1922 θα γινόταν αρχηγός επανάστασης.

Με τον Βενιζέλο αυτοεξόριστο στο Παρίσι, πρωθυπουργός πια, ο Δημήτριος Γούναρης θα φυλάκιζε τον Γιάννη Πετσόπουλο και θα κάλυπτε τους φονιάδες της απόπειρας εναντίον του Παπανδρέου. Η μικρασιατική καταστροφή θα τον παρέσερνε. Η επανάσταση του Πλαστήρα θα τον γκρέμιζε. Ο Γούναρης έμελλε να τουφεκιστεί μ’ άλλους  πέντε κι ο Τσαλδάρης να τον διαδεχτεί. Ο Πετσόπουλος θα αποφυλακιζόταν για να δει το κόμμα του να τον διαγράφει. Θα χάριζε στο ΚΚΕ τον «Ριζοσπάστη» και θα πήγαινε σπίτι του.

Η μοίρα επιφύλασσε στον Βενιζέλο ακόμα δώδεκα χρόνια δράσης. Στον Πλαστήρα, τριάντα. Στον Παπανδρέου πάνω από μισό αιώνα.

 Στη Βιέννη και στο Βερολίνο

Το πένθος δεν άφηνε τον 70χρονο αυτοκράτορα της Αυστροουγγαρίας, Φραγκίσκο Ιωσήφ, να γιορτάσει τον ερχομό του νέου αιώνα. Συμπληρώνονταν δεκαπέντε μήνες και είκοσι μέρες αφ’ ότου ο αναρχικός Λουίτζι Λουτσένι δολοφόνησε την αγαπημένη του Σίσι, την αυτοκράτειρα Ελισάβετ. Ο γέρος αυτοκράτορας είχε χάσει από το 1867 τον γιο του αρχιδούκα Φερδινάνδο Ιωσήφ Μαξιμιλιανό που είχε στεφθεί αυτοκράτορας του Μεξικού αλλά τουφεκίστηκε από τους επαναστάτες. Είχε χάσει και τον δεύτερο γιο του, αρχιδούκα Ροδόλφο, που αυτοκτόνησε στο κυνηγετικό περίπτερο του Μάγιερλινγκ μαζί με την αγαπημένη του βαρόνη Μαρία Βατσέρα, πριν από έντεκα χρόνια. Του απέμενε ο τρίτος γιος, αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος, ο πια μόνος διάδοχός του. Έμελλε να τον χάσει κι αυτόν, στα1914, όταν Σέρβοι πατριώτες θα τον σκότωναν μαζί με τη γυναίκα του στο Σεράγεβο. Με προτροπή του κάιζερ της Γερμανίας, θα απαντούσε εισβάλλοντας στη Σερβία, βάζοντας φωτιά στο φιτίλι της μπαρουταποθήκης της Ευρώπης, τα Βαλκάνια. Δεν θα ζούσε να δει ότι προκάλεσε την έκρηξη παγκοσμίου πολέμου που, έτσι κι αλλιώς, φαινόταν αναπόφευκτος.

Για την ώρα, στο παλάτι τους στο Βερολίνο, ο αυτοκράτορας της Γερμανίας και βασιλιάς της Πρωσίας, κάιζερ Γουλιέλμος Β’, η βασίλισσα, Αυγούστα Βιλελμίνη, κι ο 18χρονος διάδοχος, Φρειδερίκος Γουλιέλμος, δέχονταν τις ευχές των ανίκανων και έκφυλων της αυλής που τους κολάκευαν για να αναρριχηθούν στην ιεραρχία. Με τις πράξεις του θα γινόταν ο υπεύθυνος της έκρηξης του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και της κατάρρευσης των αυτοκρατοριών. Όμως, την πρωτοχρονιά του 1900, όλα έμοιαζαν ρόδινα με τη Γερμανία να έχει μπει για τα καλά στο ιμπεριαλιστικό παιχνίδι και ήδη να ονειρεύεται το τρένο για τη Βαγδάτη.

Στο Μπραουνάου της Άνω Αυστρίας, ο 10χρονος Αδόλφος Χίτλερ κοιμόταν κι ονειρευόταν μια λαμπρή καριέρα ζωγράφου ή έστω αρχιτέκτονα. Στη Γερμανία, 53χρονος πια και ένδοξος συνταγματάρχης, ο βαθιά μοναρχικός Πάουλους φον Χίντεμπουργκ μετρούσε τα χρόνια που του απέμεναν ώσπου να γίνει στρατηγός και ν’ αποστρατευτεί. Ο Χίτλερ θα αποτύγχανε να γίνει καλλιτέχνης. Στα 1912, θα κρινόταν ανίκανος και για τον στρατό. Ο Χίντεμπουργκ θα αποστρατευόταν στα 1911. Παρ’ όλα αυτά, στα 1914, θα βρίσκονταν και οι δυο υπερασπιστές του κάιζερ στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Ο Χίτλερ ως εθελοντής. Ο φον Χίντεμπουργκ με ανάκληση από την εφεδρεία, αρχηγός στρατιάς στο ανατολικό μέτωπο. Στα 1925, θα εκλεγόταν πρόεδρος της Δημοκρατίας. Στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, αντίπαλό του θα είχε τον Χίτλερ. Έμελλε να επανεκλεγεί με τις ψήφους των Σοσιαλδημοκρατών, ανοίγοντας στον αντίπαλό του την πόρτα για την εξουσία. Ο φον Χίντεμπουργκ έμελλε να πεθάνει το 1934. Ο ήδη πρωθυπουργός Αδόλφος Χίτλερ θα γινόταν φίρερ: Πρόεδρος και πρωθυπουργός ταυτόχρονα. Το δεύτερο παγκόσμιο αιματοκύλισμα της ανθρωπότητας ήταν πια θέμα χρόνου.

Μεσάνυχτα στη Ρώμη

Ο εικοστός αιώνας εισέβαλε στη Ρώμη νικητής. Τον υποδέχτηκαν με υψωμένα τα ποτήρια ο βασιλιάς Ουμβέρτος, η βασίλισσα Μαργαρίτα της Σαβοΐας, ο 31χρονος διάδοχος, Βίκτωρ Εμμανουήλ, και οι καλεσμένοι τους. Το δεύτερο στραπάτσο των Ιταλών, το 1896, στην Αιθιοπία δεν ήταν ικανό να χαλάσει την ευθυμία των στιγμών. Στον Ουμβέρτο αρκούσε που τα είχε καταφέρει να στήσει την τριπλή συμμαχία και να γίνει έτσι ισότιμος εταίρος του Φραγκίσκου Ιωσήφ της Αυστρίας και του Γουλιέλμου της Γερμανίας. Εκείνη την ώρα, ήταν αδύνατο να γνωρίζει πως του έμεναν ακόμα λιγότεροι από επτά μήνες ζωής, καθώς έμελλε να πέσει νεκρός από τις σφαίρες του αναρχικού Βρέσι. Κι ο Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ’ που θα τον διαδεχόταν, ήταν αδύνατο να γνωρίζει το μελλοντικό στήριγμά του.

Ενεργό μέλος της Α’ Διεθνούς, ο σιδηρουργός πατέρας του 17χρονου την ώρα αυτή Μπενίτο Μουσολίνι μάταια προσπαθούσε να πείσει τον γιο του να κρύβει τις σοσιαλιστικές του ιδέες. Οι καιροί ήταν άγριοι στην πρόσφατα ενωμένη Ιταλία. Όμως, φανατικά ειρηνιστής, ο Μπενίτο σχεδίαζε την διαφυγή του στην Ελβετία, ώστε να μην υπηρετήσει φαντάρος. Στα 1912, θα απειλούσε ν’ ανατινάξει τα τρένα που μετέφεραν στρατό και πολεμοφόδια στην Αφρική. Έμελλε να γίνει η κύρια αντιπολεμική κραυγή της Ιταλίας. Στα 1914, η πιο πολεμοκάπηλη. Στα 1922, η πιο μοναρχική. Την χρονιά εκείνη, ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ’ θα του επέτρεπε να επιβάλει την φασιστική δικτατορία. Η ταύτισή του με τον Χίτλερ ήταν θέμα χρόνου. Η νέα τριπλή συμμαχία θα γινόταν ο άξονας Βερολίνου, Ρώμης και Τόκιο. Η επίθεση εναντίον της Ελλάδας έμελλε να γίνει η αρχή του τέλος του. Οι Ιταλοί παρτιζάνοι θα τον εκτελούσαν στις 28 Απριλίου του 1945. Δυο μέρες αργότερα, θα αυτοκτονούσε και ο Χίτλερ.

 Μεσάνυχτα στη Ζυρίχη

Βυθισμένος στις εξισώσεις και στα σχήματα, τριτοετής φοιτητής των μαθηματικών στο καλό πανεπιστήμιο της Ζυρίχης στην Ελβετία, ο 21χρονος Άλμπερτ Αϊνστάιν είναι αμφίβολο αν πήρε είδηση την έλευση του νέου αιώνα. Η οικογένειά του έκανε πρωτοχρονιά στην Ιταλία αλλά ο ίδιος σκεφτόταν ήδη και δούλευε το θέμα της διδακτορικής του διατριβής: «Θεωρία της σχετικότητας, Μέρος Α’». Θα την δημοσίευε πέντε χρόνια αργότερα. Και έγκαιρα θα έφευγε στην Αμερική, να γλιτώσει από τους διωγμούς των ομοθρήσκων του εβραίων. Εκεί, θα έβαζε το μυαλό του να δουλέψει για το υπερόπλο που θα μπορούσε να απαλλάξει τον κόσμο από τον Χίτλερ. Η Γερμανία πρόλαβε να νικηθεί πριν να ετοιμαστεί η ατομική βόμβα. Όχι όμως και η Ιαπωνία.

 Μεσάνυχτα στο Παρίσι

Είχε κάθε λόγο να γιορτάζει τον ερχομό του νέου αιώνα, στο μέγαρο των Ιλισίων, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμίλ Λουμπέ. Λιγότερο από χρόνο στην προεδρία, είχε τιθασεύσει τους οπαδούς της μοναρχίας, είχε ανοίξει τον δρόμο για την αποκατάσταση του Άλφρεντ Ντρέιφους, είχε καταπνίξει στη γέννησή της την απόπειρα πραξικοπήματος από τον εθνικιστή και οπαδό της ρεβάνς με τους Γερμανούς, ποιητή Παύλο Ντερουλέντ, είχε εγκαινιάσει τον πύργο του Άιφελ κι ετοιμαζόταν να κάνει πράξη τα δυο μεγάλα οράματά του: Να κατορθώσει τον οριστικό χωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος και να συμφιλιώσει τους Γάλλους με τους Άγγλους. Θα χρειαζόταν πέντε χρόνια για πρώτο. Η αγγλογαλλική συμφωνία θα υπογραφόταν το 1904 και θα έμενε γνωστή ως «Εγκάρδια Συνεννόηση» (η περίφημη «Αντάντ») βάζοντας τέλος στην προαιώνια διαμάχη των δύο κρατών. Αρχικό αντικείμενό της ήταν η «δίκαιη» μοιρασιά των αποικιών αλλά θα κατέληγε να αποτελέσει τον άξονα του αντιγερμανικού συνασπισμού στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Καθηγητής στην σχολή πολέμου, ο 46χρονος Ερρίκος Φίλιππος Πετέν δεν μπορούσε να φανταστεί ότι, 16 χρόνια αργότερα, θα έσωζε την τιμή της Γαλλίας στο Βερντέν. Ούτε ότι, στα 1940, θα πρόδιδε την χώρα του και θα γινόταν πιόνι των Γερμανών κατακτητών. Τότε, την τιμή της Γαλλίας θα έσωζε ο Κάρολος Ντε Γκολ. Για την ώρα, 10χρονο παιδί, κοιμόταν κι ονειρευόταν τα δώρα της πρωτοχρονιάς που ξημέρωνε.

Η παρέα των διανοουμένων διασκέδαζε στο μπιστρό του Σεν Ζερμέν, υψώνοντας τα ποτήρια και πίνοντας στην έλευση του νέου αιώνα. Ήταν εκεί ο συγγραφέας Εμίλ Ζολά, ο άνθρωπος που με το άρθρο του «Κατηγορώ» άνοιξε τον δρόμο για την αναψηλάφηση της δίκης του Ντρέιφους. Τον είχαν καθίσει στο σκαμνί και τον είχαν στείλει ένα χρόνο φυλακή αλλά η δίκη του εξελίχθηκε σε ανελέητο σφυροκόπημα της στρατοκρατίας, του εθνικισμού και του αντιεβραϊσμού. Μάρτυρες είχαν πάει και κατέθεσαν όλα τα μέλη της παρέας που διασκέδαζε στο μπιστρό. Ανάμεσά τους, ο μετέπειτα «Τίγρης» της γαλλικής πολιτικής Κλεμανσό, ο μεγάλος σοσιαλιστής πολιτικός Ζαν Ζορές και ο φημισμένος συγγραφέας Ανατόλ Φρανς.

Η αναψηλάφηση είχε οδηγήσει σε μισή νίκη: «Ένοχος ο Ντρέιφους, καταδικάζεται σε δέκα χρόνια φυλάκιση αλλά του απονέμεται χάρη». Ο αγώνας θα συνεχιζόταν σκληρός ως την τελική δικαίωση. Ο Ζολά δε θα ζούσε να την πανηγυρίσει.

 Μεσάνυχτα στη Μαδρίτη

Δεκαπέντε χρόνια αντιβασίλισσα, επίτροπος του γιους της, η Μαρία Χριστίνα της Ισπανίας δεν είχε μυαλό για γιορτές και πανηγύρια. Στον καιρό της, η χώρα έχασε ό,τι της είχε απομείνει από αποικίες στον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό, ενώ ο λαός της κατέκτησε τις ελευθερίες του Τύπου και των συγκεντρώσεων, απέκτησε σώμα ενόρκων και πέτυχε την θέσπιση της καθολικής ψηφοφορίας. Η Μαρία Χριστίνα έπρεπε να περιμένει ακόμα δυο χρόνια ώσπου να ενηλικιωθεί ο Αλφόνσος ΙΓ’ και να γίνει βασιλιάς. Θα τον ανέτρεπαν το 1931 και θα έμενε ο τελευταίος βασιλιάς της χώρας του. Ως τα 1975, χρονιά που πέθανε ο από το 1939 δικτάτορας Μπασμόντε Φραγκίσκο Φράνκο κι ανέλαβε βασιλιάς ο Χουάν Κάρλος. Ο πρίγκιπας θα γεννιόταν μέσα στις φλόγες του εμφυλίου, ένα χρόνο πριν να επικρατήσει το πραξικόπημα. Όμως, όταν η νέα ώρα επήλθε στην Ισπανία, ο 8χρονος Φραγκίσκος ούτε καν μπορούσε να ονειρευτεί ότι κάποια στιγμή θα αιματοκυλούσε την πατρίδα του.

 Μεσάνυχτα στο Λονδίνο

Η νέα ώρα πέρασε απέναντι, στα βρετανικά νησιά. Στην πλατεία Τραφαλγκάρ, κάτω από το άγαλμα του Νέλσον, η μπάντα παιάνιζε το «Κυβέρνα Βρετανία»: Κυβερνούσε Καναδά και Αλάσκα, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, Ινδίες και σχεδόν τη μισή Αφρική. Με προγεφυρώματα στην Κίνα και αποικίες κλειδιά και στον Ειρηνικό αλλά και στον Ατλαντικό ωκεανό. Κι απλωνόταν όλο και πιο πολύ, ως η πιο μεγάλη ιμπεριαλιστική δύναμη του καιρού. Γερμανοί (η τρίτη αποικιακή δύναμη της εποχής) και Γάλλοι (η αναμφισβήτητα δεύτερη) επιζητούσαν συμμαχία μαζί της. Με τους Ρώσους να παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις.

Για την ώρα, στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, η 81χρονη βασίλισσα Βικτορία δεχόταν τις ευχές των επίσημων προσκεκλημένων. Είχε μπροστά της ακριβώς ένα χρόνο και 22 μέρες ζωής. Μαζί της έμελλε να πεθάνει και η βικτοριανή εποχή.

Στο πατρικό του, ο Ουίνστον Λέοναρ Σπένσερ Τσόρτσιλ ύψωνε το ποτήρι του κι ευχόταν: «Ο θεός σώζοι την βασίλισσα». Οι καλεσμένοι τον μιμούνταν. Και του εύχονταν να πετύχει στον νέο στίβο που διάλεξε να αγωνιστεί: Την πολιτική. Μέσα στη νέα χρονιά, θα εκλεγόταν βουλευτής. Στα 1940 κι ενώ τα στρατεύματα του Χίτλερ σάρωναν την Δυτική Ευρώπη, θα γινόταν πρωθυπουργός. Έμελλε να τον πουν «πρωθυπουργό της νίκης».

Στα 34 χρόνια του, ο σοσιαλιστής συγγραφέας Χ. Τζ. Ουέλς σχεδίαζε τον ειρηνικό τρόπο για την κατάκτηση της εξουσίας από τους εργάτες. Εργαζόταν γι’ αυτό μαζί με τον Τζέιμς Ράμσεϊ Μακντόναλντ και άλλους, συνδικαλιστές και ανθρώπους των γραμμάτων και της επιστήμης. Το «εργαλείο» θα γινόταν πραγματικότητα στις 27 του επόμενου Φεβρουαρίου, μέρα που η ομάδα πρωτοβουλίας θα προχωρούσε στην ίδρυση του Εργατικού Κόμματος. Θα έβλεπε να προσχωρούν σ’ αυτό παγκόσμιας φήμης διανοούμενοι και επιφανείς μαρξιστές. Πρώτος γραμματέας θα αναδεικνυόταν ο Ράμσεϊ Μακντόναλντ. Θα χρειαζόταν ένα τέταρτο του αιώνα ώσπου να πάρει εκλογές. Το Εργατικό κόμμα έμελλε να νικήσει και ο Μακντόναλντ να γίνει πρωθυπουργός στις αναμετρήσεις των ετών 1924, 1929 και 1931. Ως τότε όμως, πολύ νερό θα κυλούσε στο αυλάκι της ιστορίας με το Εργατικό κόμμα να έχει χάσει τις αρχικές του ρίζες.

 Μεσάνυχτα στην Αμερική

Χρειάστηκε εύλογο χρονικό διάστημα ώσπου η νέα ώρα να περάσει τον Ατλαντικό και ν’ αρχίσει το περιδιάβασμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο κόσμος γλεντούσε στους δρόμους. Στα 66 του, ο αρχιτέκτονας και φυσικομαθηματικός Σάμιουελ Πίερποντ Λάνκγλεϊ, οραματιζόταν να είναι ο πρώτος άνθρωπος που θα πετάξει με μηχανή πιο βαριά από τον αέρα. Δούλευε εντατικά πάνω σ’ αυτό. Θα τον προλάβαιναν οι αδελφοί Ράιτ, ο 37χρονος Ουίλμποερθ και ο 29χρονος Όρβιλ, και θα γίνονταν οι πρώτοι που έμελλε να πετάξουν με αεροπλάνο. Αλλ’ αυτό αργούσε ακόμα να γίνει.

Για την ώρα, η Γουόλ Στριτ είχε κλείσει στη Νέα Υόρκη μέσα σε «πανικό ευδαιμονίας». Στην Ουάσινγκτον, ο πρόεδρος Μακ Κίνλεϊ έδινε δεξίωση στον Λευκό Οίκο, βέβαιος για την επανεκλογή του. Μόλις οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εκδιώξει τους Ισπανούς από την ήπειρο και είχαν βάλει πόδι στην Κούβα και στις Φιλιππίνες. Θα επανεκλεγόταν τον επόμενο Νοέμβριο. Τον Σεπτέμβριο του 1901, θα γινόταν ο τρίτος δολοφονημένος πρόεδρος των ΗΠΑ. Ο Θεόδωρος Ρούσβελτ που θα τον διαδεχόταν, έμελλε να βάλει πόδι στον Παναμά τον μεθεπόμενο χρόνο. Ο 18χρονος την Πρωτοχρονιά του 1900 ανιψιός του, Φραγκλίνος Ντελάνο Ρούσβελτ, θα γινόταν ο μοναδικός που εκλέχτηκε πρόεδρος τέσσερις φορές. Στα 1941, αμέσως μετά το ιαπωνικό χτύπημα στο Περλ Χάρμπορ της Χαβάης, θα έβαζε την χώρα του στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Θα τον τέλειωνε αιματηρά ο διάδοχός του, Χάρι Τρούμαν, 16χρονο παιδί την ώρα της έλευσης του νέου αιώνα. Με την βόμβα του Αϊνστάιν μεταφερμένη σε καλύτερο από των αδελφών Ράιτ αεροπλάνο. Θα ριχνόταν στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι της Ιαπωνίας του αυτοκράτορα Χιροχίτο και του πρωθυπουργού του, Χιντέκι Τόγιο.

Όμως, η νέα φουρνιά πολιτικών, στρατιωτικών, επιστημόνων και διανοουμένων, αυτή που θα οδηγούσε την ανθρωπότητα στον δρόμο του μαρτυρίου και της ανάστασης, της ταπείνωσης και της εξύψωσης, δεν είχε ακόμα γεννηθεί.

Για την ώρα, ο 20ός αιώνας είχε εισβάλει στην πλανήτη Γη κατακτητής.

ΠΗΓΗ:

ektiesthisi.blogspot.com

Ισραήλ – Παλαιστίνη: Η ιστορία μιας «αιώνιας» διαμάχης

Του Νικόλα Γεωργιακώδη

Ισραήλ και Παλαιστίνη. Δύο λαοί, ένα κομμάτι γης, μια αρχαία διαμάχη. Οι «αναζωπυρώσεις» συχνές, οι αιματοχυσίες και ο θάνατος αμάχων θλιβερή πραγματικότητα και η αδυναμία εύρεσης μιας διπλωματικής λύσης, μετά από τόσες δεκαετίες, σχεδόν εξοργιστική για την κοινή γνώμη. Ζητήματα όπως η αναγνώριση και η εθνική ασφάλεια του Ισραήλ, το καθεστώς της Ιερουσαλήμ και των κατεχομένων εδαφών, οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, οι οικισμοί των Ισραηλινών και η κατανομή των φυσικών πόρων παραμένουν ακόμα άλυτα. Τι μέλει γενέσθαι; Ουδείς μπορεί να γνωρίζει. Αυτό που οφείλουμε να μάθουμε όμως, είναι οι ρίζες του προβλήματος, τα γεγονότα δηλαδή τα οποία οδήγησαν την κατάσταση σε αυτό το σημείο. Γιατί η ιστορία μπορεί να γράφεται μεν από τους νικητές, όμως στην περίπτωση της Ισραηλινοπαλαιστινιακής αυτής διένεξης, τα όρια ανάμεσα στον νικητή και τον ηττημένο είναι δυσδιάκριτα.

Η αρχή της διαμάχης

«Για να βρούμε την ρίζα του προβλήματος θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το πέρασμα της περιοχής που είναι σήμερα η Παλαιστίνη υπό την Βρετανική επιρροή. Αυτό συνέβη με ένα σύστημα Διεθνούς Εποπτείας το 1922, το οποίο λέγεται Εντολή. Πρόκειται για εντολές οι οποίες δόθηκαν από την Κοινωνία των Εθνών και έτσι η Παλαιστίνη δόθηκε υπό την εντολή των Βρετανών», λέει ο κ. Σωτήρης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Επιστημονικός Υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών.

«Οι Βρετανοί προκειμένου να βρουν συμμάχους εναντίων των Οθωμανών κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου είχαν δώσει υποσχέσεις για κράτος στην περιοχή και προς τους Εβραίους και προς τους Παλαιστίνιους. Βέβαια, εκείνη την εποχή, οι Παλαιστίνιοι Άραβες στην Παλαιστίνη ήταν πάνω από 85 τοις εκατό του πληθυσμού. Με σταδιακή όμως, εγκατάσταση Εβραίων καθ’ όλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου από το 1922 μέχρι το 1940, η πληθυσμιακή σύνθεση άλλαξε. Αυτό οδήγησε σε μεγάλες συγκρούσεις και μετά ήρθε το Ολοκαύτωμα στην Ευρώπη από τους Ναζί, το οποίο δημιούργησε ακόμα πιο μεγάλες διεθνείς πιέσεις στην Βρετανία για να δημιουργήσει ένα κράτος Εβραίων στην περιοχή της Παλαιστίνης», προσθέτει. Στην απόφαση αυτοί οι Άραβες αντέδρασαν έντονα, καθώς θεώρησαν ότι δεν μπορεί να γίνει ένα τέτοιο κράτος σε μια περιοχή όπου είχαν πλειοψηφία. Έτσι το 1947, τα Ηνωμένα Έθνη και μετά από μεγάλη διπλωματική μάχη, αποφάσισαν ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν δύο κράτη στην Παλαιστίνη: ένα Ισραηλινό και ένα Παλαιστινιακό.

«Οι Άραβες δεν δέχονται αυτή την απόφαση και έχουμε τον πρώτο Αραβοΐσραηλινό πόλεμο το 1948. Το Ισραήλ νικά και αποτέλεσμα είναι να καταλάβει μια σειρά από εδάφη Παλαιστινίων. Από αυτή την πρώτη ‘κατάληψη’ εδαφών, φεύγουν περί το ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, οι οποίοι κατευθύνθηκαν προς την δυτική όχθη του Ιορδάνη, στην Γάζα, στην Συρία και τον Λίβανο», αναφέρει ο κ. Ρούσσος. Θα ακολουθήσουν άλλοι δύο αραβοισραηλινοί πόλεμοι το 1967 και το 1973. Στον πρώτο πόλεμο, γνωστό και ως «Πόλεμο των έξι ημερών», το Ισραήλ θα καταλάβει την δυτική όχθη του Ιορδάνη και ένας μεγάλος πληθυσμός Παλαιστινίων θα βρεθεί υπό κατοχή.

«Μετά από διάφορες περιπέτειες και πολέμους, φτάνουμε στο 1987 όταν και γίνεται η πρώτη μεγάλη εξέγερση των Παλαιστινίων, η Ιντιφάντα, η οποία αναγκάζει το Ισραήλ να έρθει σε αδιέξοδο, καθώς κατ’ ουσία χρησιμοποίησε τον στρατό, δημιουργώντας γενική κατακραυγή. Από την άλλη μεριά, η Παλαιστίνη λόγω του ότι είχε ταχθεί με τη λάθος πλευρά στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου το 1991, αναγκάστηκε να κάνει βήματα συμβιβασμού. Έτσι έγινε η πρώτη συμφωνία ειρήνης, η Συμφωνία του Όσλο», προσθέτει.

Η συμφωνία αυτή παραδίδει κάποια εδάφη σε παλαιστινιακή διοίκηση, όμως αφήνει τα τέσσερα βασικά προβλήματα του παλαιστινιακού ζητήματος άλυτα: το εδαφικό, το ζήτημα της Ιερουσαλήμ, το ζήτημα των υδάτων και το ζήτημα των προσφύγων. Η μη διευθέτηση των ζητημάτων αυτών, οδηγεί σε νέες συγκρούσεις και στην δεύτερη μεγάλη εξέγερση, την Ιντιφάντα του 2000, η οποία καταπνίχθηκε από τον ισραηλινό στρατό. Έκτοτε υπήρξαν συγκρούσεις μεταξύ της παλαιστινιακής παραστρατιωτικής οργάνωσης Χαμάς και της πολιτικο-στρατιωτικής οργάνωσης του Γιασέρ Αραφάτ Φατάχμε αποτέλεσμα οι Παλαιστίνιοι να χωριστούν. Η Φατάχ ελέγχει την δυτική όχθη του Ιορδάνη και η Χαμάς την Γάζα. «Τα πράγματα έχουν μείνει εκεί, με το Ισραήλ να συνεχίζει τους εποικισμούς», καταλήγει ο κ. Ρούσσος.

Προσπαθώντας να ερευνήσουμε το θέμα όσο πιο αντικειμενικά και αποστασιοποιημένα γίνεται, απευθυνθήκαμε και στις δύο πλευρές μέσω των πρεσβειών τους και τους ζητήσαμε να μοιραστούν μαζί μας τις θέσεις τους, αλλά και τις λύσεις που προτείνουν για το φλέγον αυτό ζήτημα. Την απάντηση στο «τις πταίει;» την αφήνουμε στην κρίση σας.

Μούσταφα Αζούζ: «Ο παλαιστινιακός λαός δεν είναι πολεμοχαρής»

Ο κ. Μούσταφα Αζούζ, Σύμβουλος Τύπου της Παλαιστινιακής Πρεσβείας στην Ελλάδα μίλησε στο In2life για τις διαφορές των Παλαιστινίων με το ισραηλινό κράτος.

«Το Παλαιστινιακό είναι το παλαιότερο διεθνές ζήτημα στην ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών. Ξεκίνησε στις αρχές του περασμένου αιώνα, όταν η ιστορική Παλαιστίνη βρισκόταν υπό Βρετανική Εντολή. Τότε μεγάλα κύματα Εβραίων μεταναστών, από την Ευρώπη κυρίως, άρχισαν να φτάνουν στην Παλαιστίνη, θέτοντας σε εφαρμογή το Σιωνιστικό σχέδιο για τον εποικισμό της περιοχής. Το 1947, με τη λήξη της βρετανικής εντολής και με πρόταση της Βρετανίας η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε την απόφαση Διαμελισμού της ιστορικής Παλαιστίνης σε δυο κράτη. Οι Παλαιστίνιοι και οι Άραβες απέρριψαν την απόφαση αυτή, καθώς αποτελούσε μια ιστορική αδικία σε βάρος των Παλαιστινίων που ζούσαν στην πατρίδα τους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα», λέει και προσθέτει: «Στον πρώτο αραβοϊσραηλινό πόλεμο, επτακόσιες χιλιάδες Παλαιστίνιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και σκορπίστηκαν ως πρόσφυγες στις γύρω αραβικές χώρες. Το Ισραήλ επιβλήθηκε με τη δύναμη των όπλων, με τη βία και με την υφαρπαγή της γης του παλαιστινιακού λαού. Το σύγχρονο παλαιστινιακό κίνημα, ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’60 με τον ένοπλο αγώνα, υπό την ηγεσία του Γιάσερ Αραφάτ με αίτημα την αποκατάσταση της ιστορικής αδικίας που υπέστη ο παλαιστινιακός λαός με τον ξεριζωμό του από την γη του. Στον πόλεμο του 1967 το Ισραήλ κατέλαβε ό,τι είχε απομείνει από τα εδάφη της ιστορικής Παλαιστίνης, δηλαδή τη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και τη Λωρίδα της Γάζας. Εκείνο τον χρόνο τα Ηνωμένα Έθνη εξέδωσαν το ψήφισμα 242 που κάλεσε το Ισραήλ να αποχωρήσει από τα εδάφη αυτά, ώστε εκεί να ιδρυθεί τα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος».

Για την συμφωνία του Όσλο λέει: «Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης υπό την ηγεσία του Γιάσερ Αραφάτ έκανε τον ιστορικό συμβιβασμό το 1993 και αποδέχθηκε το ψήφισμα 242, αποδέχθηκε δηλαδή το ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος να περιοριστεί στα εδάφη που κατέλαβε το Ισραήλ το 1967, δηλαδή Δυτική Όχθη και Λωρίδα της Γάζας με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, τα οποία εδάφη αποτελούν μόλις το 22% της έκτασης της ιστορικής Παλαιστίνης».

Για την κατάσταση από τότε μέχρι σήμερα, ο κ. Αζούζ στέκεται στην άρνηση των ισραηλινών κυβερνήσεων να εφαρμόσουν τα όσα προβλέπει η συμφωνία του Όσλο: «Αντί το Ισραήλ να αποσύρει τα στρατεύματα κατοχής από τα εδάφη του 1967, συνέχισε και συνεχίζει με αμείωτο ρυθμό τον εποικισμό των εδαφών αυτών με την ανέγερση χιλιάδων οικιστικών μονάδων στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και στη Δυτική Όχθη, με αποτέλεσμα ο αριθμός των Ισραηλινών εποίκων στα παλαιστινιακά εδάφη του 1967 να έχει διπλασιαστεί από το 1993 μέχρι σήμερα και να έχει ξεπεράσει τις 400.000 εποίκους», λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Όσο το Ισραήλ αρνείται να συμμορφωθεί με τη διεθνή νομιμότητα και συνεχίζει να συμπεριφέρεται ως κράτος υπεράνω του διεθνούς δικαίου με την στρατιωτική κατοχή και τον εποικισμό, δεν μπορεί να έρθει η ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Ο παλαιστινιακός λαός δεν είναι πολεμοχαρής, είναι φορέας πολιτισμού και αγωνίζεται για το δικαίωμα του να ζήσει ελεύθερος σε μια ελεύθερη πατρίδα, όπως όλοι οι λαοί του κόσμου. Η Παλαιστίνη είναι η γενέτειρα των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών. Ο παλαιστινιακός λαός αγωνίζεται για δικαιοσύνη και ειρήνη».

Γουίλιαμ Αναγνωσταράς: «Κομβική παράμετρος της διένεξης η μη αποδοχή του κράτους του Ισραήλ από τους Παλαιστίνιους και πολλές αραβικές χώρες»

Από την πλευρά του, ο κ. Γουίλιαμ Αναγνωσταράς, Εκπρόσωπος Τύπου της Ισραηλινής πρεσβείας τονίζει πως η διένεξη δεν μπορεί να αναλυθεί συνοπτικά, όμως θεωρεί πως μια κομβική παράμετρος για την ύπαρξη της Ισραηλοπαλαιστινιακής διένεξης ήταν και είναι σε μεγάλο βαθμό η μη αποδοχή του κράτους του Ισραήλ από τους Παλαιστινίους και πολλές αραβικές χώρες.

Για τον πρώτο Αραβοισραηλινό πόλεμο του 1948 αναφέρει: «Ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, ξεκίνησε μετά την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας του Ισραήλ και αφότου η παλαιστινιακή πλευρά και οι Άραβες απέρριψαν το Σχέδιο Διχοτόμησης του ΟΗΕ το 1947, το οποίο προέβλεπε την δημιουργία εβραϊκού και αραβικού κράτους στα εδάφη της υπό Βρετανικής Εντολής αποικιακής Παλαιστίνης. Αντ’ αυτού, επτά αραβικά κράτη επιτέθηκαν στο νεοσύστατο ισραηλινό κράτος με σκοπό την εξαφάνισή του».

Ο Πόλεμος των Έξι ημερών το 1967, ήταν σύμφωνα με τον κ. Αναγνωσταρά αποτέλεσμα της κλιμάκωσης των επιθέσεων και των απειλών από την Συρία και την Αίγυπτο εναντίον του Ισραήλ, ενώ όσον αφορά την Λωρίδα της Γάζας και την Δυτική όχθη τονίζει: «Αξίζει να σημειωθεί ότι εδάφη που περιήλθαν στον έλεγχο του Ισραήλ, όπως η Δυτική Όχθη και η Λωρίδα της Γάζας, βρίσκονταν σε αραβικά χέρια για 19 χρόνια, από το 1948 μέχρι το 1967 και ουδέποτε δημιουργήθηκε παλαιστινιακό κράτος σε αυτά».

Η Λωρίδα της Γάζας

Ακρογωνιαίος λίθος της σύγκρουσης Ισραήλ – Παλαιστίνης, είναι η Λωρίδα της Γάζας, μια παράλια χερσαία λωρίδα στο νοτιοανατολικό άκρο της Μεσογείου, μεταξύ της Αιγύπτου και του Ισραήλ η οποία δημιουργήθηκε το 1948, με βάση τη γραμμή εκεχειρίας του Πρώτου Αραβοϊσραηλινού πολέμου. Ποια είναι σύμφωνα με τις δύο πλευρές, τα βαθύτερα αίτια της αιματοχυσίας και της τωρινής κατάστασης σε αυτή την περιοχή;

Ο κ. Αζούζ στέκεται στον «ασφυκτικό» όπως τον χαρακτηρίζει αποκλεισμό της περιοχής από το Ισραήλ: «Επί πέντε συνεχή χρόνια, η Λωρίδα της Γάζας βρίσκεται υπό έναν ασφυκτικό αποκλεισμό που δεν επιτρέπει την ελευθερία κίνησης ούτε ανθρώπων ούτε αγαθών. Η πολιορκία αυτή επιβλήθηκε με το πρόσχημα ότι η Χαμάς ελέγχει την Λωρίδα της Γάζας, αλλά το Ισραήλ έχει ουσιαστικά μετατρέψει τη Λωρίδα της Γάζας σε μια τεράστια φυλακή», τονίζει και προσθέτει: «Δεν επιτρέπει στους Παλαιστινίους ψαράδες να ανοιχτούν στη θάλασσα παρά μόνο σε μικρή απόσταση. Δεν επιτρέπει στους Παλαιστινίους αγρότες να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους που βρίσκονται κοντά στα σύνορα. Δεν επιτρέπει την εισαγωγή βασικών ειδών ανάγκης για την επιβίωση του πληθυσμού. Δεν επιτρέπει την εισαγωγή τσιμέντου για την ανοικοδόμηση των βομβαρδισμένων κτιρίων και σπιτιών».

Σύμφωνα με τον κ. Αζούζ, το Ισραήλ μέσα σε τέσσερα χρόνια έχει εξαπολύσει δύο ανηλεείς πολέμους εναντίων του παλαιστινιακού λαού: «Το 2008/9 το Ισραήλ εξαπέλυσε μια εγκληματική και απάνθρωπη επίθεση δολοφονώντας περισσότερους από 1500 Παλαιστίνιους αμάχους. Τον περασμένο μήνα, μια παρόμοια επίθεση του Ισραήλ είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο πάνω από 160 αμάχων Παλαιστινίων και τον τραυματισμό εκατοντάδων άλλων. Το Ισραήλ έχει ισοπεδώσει τη Γάζα με τα υπερσύχρονα όπλα που διαθέτει βομβαρδίζοντας την από αέρα, θάλασσα και στεριά. Πρόκειται για ενέργειες και πράξεις που ισοδυναμούν με εγκλήματα πολέμου σύμφωνα με την 4η συνθήκη της Γενεύης για την προστασία των αμάχων σε καιρό πολέμου», λέει χαρακτηριστικά και ευελπιστεί ότι το Ισραήλ θα σεβαστεί την τελευταία εκεχειρία που επετεύχθη, έστω και αν το ζητούμενο δεν είναι απλώς μια βιώσιμη εκεχειρία, αλλά η πλήρης άρση του αποκλεισμού της Γάζας.

Την έννοια «αποκλεισμό» για την Λωρίδα της Γάζας δεν αποδέχεται η ισραηλίτικη πλευρά. «Ο όρος «αποκλεισμός» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, διότι στην κυριολεξία περνούν στην Λωρίδα της Γάζας από το Ισραήλ εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι βοήθειας και προϊόντων -τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα, κλπ.- σε μηναία βάση. Επιπλέον, το Ισραήλ παρέχει ηλεκτροδότηση και νερό στη Γάζα. Ταυτόχρονα, τα σύνορα με την Αίγυπτο είναι ανοικτά. Υπάρχει μόνο ένας θαλάσσιος αποκλεισμός της περιοχής από το Ισραήλ, μοναδικός στόχος του οποίου είναι να εμποδίσει την παράνομη μεταφορά όπλων προς την Χαμάς», αναφέρει ο κ. Αναγνωσταράς και στέκεται στους λόγους που οδήγησαν το Ισραήλ στο να εξαπολύσει επιθέσεις στην περιοχή.

«Η Ισραηλινή Κυβέρνηση έπρεπε να προστατέψει τους πολίτες της από τις αδιάκοπες επιθέσεις εκατοντάδων ρουκετών της Χαμάς από την Λωρίδα της Γάζας. Ένα εκατομμύριο Ισραηλινοί, το 15 τοις εκατό το συνολικού πληθυσμού, βρισκόταν κάτω από συνεχή απειλή. Τα σχολεία παρέμειναν κλειστά και οι άνθρωποι σε καταφύγια. Καμία χώρα στον κόσμο δεν μπορεί να ανεχτεί μια τέτοια κατάσταση», λέει.

«Η Χαμάς είναι μια τρομοκρατική οργάνωση που αναγνωρίζεται ως τέτοια από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η οργάνωση απορρίπτει την ειρηνευτική διαδικασία και την ύπαρξη του Ισραήλ, ενώ λαμβάνει υποστήριξη και οπλισμό από το Ιράν. Στις επιθέσεις της, η Χαμάς στοχεύει αποκλειστικά αθώους πολίτες στο Ισραήλ, ενώ ταυτόχρονα κρύβεται πίσω από τον δικό της άμαχο πληθυσμό εξαπολύοντας ρουκέτες από κατοικημένες περιοχές, σχολεία, τζαμιά, κλπ. Συνολικά 13.000 ρουκέτες έχουν πλήξει το Ισραήλ από τότε που αποσύρθηκε από τη Γάζα», αναφέρει.

Για τις απώλειες σε άμαχο πληθυσμό από την πλευρά των Παλαιστινίων εξηγεί: «Οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις έκαναν τα μέγιστα να πλήξουν μόνο στρατιωτικούς στόχους και πραγματικά θλίβονται για τις οποιοσδήποτε απώλειες αθώων. Είχαν να αντιμετωπίσουν έναν αδίστακτο αντίπαλο που δεν διστάζει να εκμεταλλευτεί τους δικούς του αμάχους ως εργαλείο εντυπωσιασμού».

Υπάρχει φως στο τούνελ;

Θα μπορέσει άραγε κάποια στιγμή να λυθεί ειρηνικά και διπλωματικά η διαμάχη; Ο κ. Ρούσσος εμφανίζεται προβληματισμένος: «Και οι δύο λαοί όπως τα έφερε η ιστορία θα πρέπει να ζήσουν μαζί σε μια περιοχή που είναι πάρα πολύ μικρή και να έχουν το δικό τους κράτος. Είναι δίκαιο και από πλευράς κοινού ορθολογισμού. Δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος, ιδιαίτερα με την συγκεκριμένη κυβέρνηση στο Ισραήλ. Από την άλλη, η Παλαιστίνη είναι διαιρεμένη μεταξύ Χαμάς και Φατάχ. Οι εξελίξεις πάντως στην Μέση Ανατολή αλλάζουν συνεχώς», λέει.

Ο κ. Αναγνωσταράς θεωρεί ότι ο μοναδικός τρόπος να επιλυθεί το πρόβλημα είναι με απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών. «Αυτή είναι η βασική αρχή που έχει υιοθετηθεί σε όλες τις ειρηνευτικές συμφωνίες που έχουν υπογράψει το Ισραήλ και οι Παλαιστίνιοι Αυτή η αρχή έχει αναγνωριστεί από το Διεθνές Κουαρτέτο -ΗΠΑ, Ε.Ε., ΟΗΕ και Ρωσία», αναφέρει.

«Βασική προϋπόθεση για την επίλυση του ζητήματος είναι ο τερματισμός της Ισραηλινής κατοχής των εδαφών του 1967, ώστε εκεί να ιδρυθεί το ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος με πρωτεύουσα την ανατολική Ιερουσαλήμ», λέει ο κ. Αζούζ και προσθέτει: «Αυτή είναι η λεγόμενη λύση των δύο κρατών που στηρίζει ολόκληρη η διεθνής κοινότητα, το Ισραήλ όμως αρνείται, επιμένει στον εποικισμό και θέλει να κρατήσει μεγάλα τμήματα της Δυτικής Όχθης. Αρνείται να αποχωρήσει από την ανατολική Ιερουσαλήμ και συνεχίζει την αλλοίωση του αραβικού χαρακτήρα της πόλης, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου που απαγορεύει την οποιαδήποτε δημογραφική ή άλλη αλλοίωση των εδαφών που βρίσκονται υπό κατοχή. Αρνείται να αναγνωρίσει το δικαίωμα επιστροφής των Παλαιστινίων προσφύγων και να απελευθερώσει τους χιλιάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους».

Ο κ. Αναγνωσταράς τονίζει τα προβλήματα που υπάρχουν στις διαπραγματεύσεις: «Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ, κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου, έχει απευθύνει επανειλημμένα έκκληση στην παλαιστινιακή πλευρά να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων χωρίς προϋποθέσεις, αλλά έχει εισπράξει την συνεχή απόρριψη της ηγεσίας των Παλαιστινίων. Η ειρήνη και ένα παλαιστινιακό κράτος μπορούν να προκύψουν μόνο μέσα από ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την χώρα που έχει το μεγαλύτερο συμφέρον να ζήσει ειρηνικά με τους Παλαιστινίους: το Κράτος του Ισραήλ».

Ένα ακόμα «αγκάθι» στις σχέσεις των δύο λαών, είναι η πρόσφατη αναγνώριση της Παλαιστίνης από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ως κράτος παρατηρητής με 138 ψήφους υπέρ, 41 αποχές και 9 κατά. Τι λένε για αυτή την εξέλιξη οι δύο πλευρές;

«Αποτελεί νίκη του Παλαιστινιακού λαού και δικαίωση των αγώνων και θυσιών του. Και όπως τόνισε ο Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς, η απόφαση αυτή αποτελεί ουσιαστικά ένα διεθνές πιστοποιητικό γέννησης του Κράτους της Παλαιστίνης. Έχουμε εκφράσει δημόσια τις ευχαριστίες μας στην Ελλάδα και στην Κύπρο και είμαστε ευγνώμονες σε όλες τις χώρες που μας στήριξαν. Η απόφαση αυτή εκφράζει τη βούληση της διεθνούς κοινότητας για διάσωση της λύσης των δύο κρατών, την οποία λύση υπονομεύει το Ισραήλ. Επίσης, επιφέρει σημαντική αναβάθμιση του πολιτικού και νομικού καθεστώτος των παλαιστινιακών εδαφών που βρίσκονται υπό Ισραηλινή κατοχή από το 1967», λέει ο κ. Αζούζ, θεωρώντας πως αυτή η απόφαση ανοίγει το δρόμο για την ένταξη της Παλαιστίνης σε άλλους διεθνείς οργανισμούς και θεσμούς, όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο στο οποίο η Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή θα έχει πλέον τη δυνατότητα να προσφύγει κατά του Ισραήλ.

Από την πλευρά του ο κ. Αναγνωσταράς δικαιολογεί την στάση του Ισραήλ, το οποίο αντιτάχθηκε στην απόφαση αυτή: «Το αίτημα των Παλαιστινίων να αναγνωριστούν ως κράτος μη μέλος παρατηρητής του ΟΗΕ στην πραγματικότητα αποτελεί μια προσπάθεια παράκαμψης της ειρηνευτικής διαδικασίας από την πλευρά τους. Η αλήθεια είναι ότι η τελευταία κίνηση των Παλαιστινίων δεν πρόκειται να κάνει τίποτα ως προς την επίλυση των κρίσιμων ζητημάτων μεταξύ των δύο πλευρών όπως είναι ο καθορισμός των συνόρων, οι διευθετήσεις ασφάλειας, οι πρόσφυγες, οι οικισμοί, κλπ. Αντίθετα, μπορεί να προκαλέσει περισσότερες δυσκολίες στις συνομιλίες γι’ αυτά τα θέματα».

ΠΗΓΗ: in2life.gr

Πώς η ομίχλη σκότωσε 12.000 ανθρώπους σε 4 μέρες

Ένα πυκνό, πράσινο-κίτρινο στρώμα ομίχλης έπνιξε τους δρόμους ακινητοποιώντας τα αυτοκίνητα. Οι μητέρες πήραν τα παιδιά τους από το σχολείο με μαντήλια και κασκόλ τυλιγμένα στα πρόσωπά τους. Ένας πεζός θυμάται την πρόσκρουση σε ένα μοτοσικλετιστή ο οποίος τον ρώτησε ποιο δρόμο να πάρει για το σταθμό του μετρό χωρίς να συνειδητοποιεί πως βρισκόταν πάνω στο πεζοδρόμιο!

Τέτοιες ήταν οι σκηνές κατά τη διάρκεια της Μεγάλης αιθαλομίχλης του Λονδίνου, η οποία ξεκίνησε πριν από 60 χρόνια σήμερα. Τότε, ένα παχύ, λιπαρό στρώμα ρυπαρής ομίχλης κατέβηκε και κάλυψε την πόλη σκοτώνοντας 12.000 ανθρώπους μέσα σε τέσσερις ημέρες.

Το Λονδίνο μπορεί στη συλλογικό μας φαντασιακό υποσυνείδητο να είναι ταυτισμένο με την ομίχλη αλλά η κατάσταση δεν ήταν τόσο ρομαντική όπως την φαντάστηκε ο Ντίκενς ούτε οι αναγνώστες του Σέρλοκ Χολμς. Η πόλη είχε κυριολεκτικά παραλύσει και η ομίχλη σκότωσε χιλιάδες ανθρώπους και ζώα που έπαθαν ασφυξία, αποτελώντας τη χειρότερη καταστροφή που είχε γνωρίσει η Βρετανία σε καιρό ειρήνης από την εποχή του Ναπολέοντα.

Το χειρότερο βέβαια είναι πως οι συνθήκες θύμησαν στους Λονδρέζους την εποχή του «Μπλιτζ» το 1940, όταν τα καταδρομικά της Λουφτβάφε ισοπέδωσαν τη βρετανική πρωτεύουσα προκειμένου να κάμψουν το ηθικό των κατοίκων και να παραδοθούν στα ναζιστικά στρατεύματα που σχεδίαζαν να αποβιβαστούν στο νησί. Τότε οι κάτοικοι είχαν οργανωθεί σε καταφύγια, έσβηναν τα φώτα και ζούσαν με προμήθειες προκειμένου να επιβιώσουν της μεγάλης επίθεσης.

Τα τραμ και τα λεωφορεία ήταν ακινητοποιημένα αφού ένα στρώμα λίπους είχε κολλήσει στα παρμπρίζ και δεν μπορούσε να καθαριστεί.  Στο Ιστ Έντ οι κάτοικοι δεν μπορούσαν να δουν ούτε τα πόδια τους. Ωστόσο, οι λιμενεργάτες ανέφεραν ότι, στις καμπίνες των γερανών που ήταν πολλά μέτρα πάνω από το έδαφος, ο ουρανός ήταν καθαρός. Κάτω από αυτές ήταν το απόλυτο σκοτάδι.

Ήταν 5 Δεκεμβρίου του 1952 όταν το κρύο και η υγρασία εγκλώβισαν τη ρύπανση πάνω από τον ουρανό του Λονδίνου. Η αντανακλαστική κίνηση των κατοίκων ήταν να κλειστούν στα σπίτια τους και να ανάψουν το τζάκι προκειμένου να προστατευθούν από το κρύο και τη ρύπανση. Δεν ήξεραν όμως πως με αυτή τους την κίνηση έκαναν ακόμη πιο αφόρητη την κατάσταση αφού ο καπνός από τις καμινάδες ενίσχυε την ρυπαρή ομίχλη δημιουργώντας ακόμη πιο έντονα αναπνευστικά προβλήματα.

Έτσι σταδιακά το νέφος έγινε ένα θανατηφόρο κοκτέιλ από διοξείδιο του άνθρακα, ντίζελ αναθυμιάσεις και ρύπους από τα βιομηχανικά κέντρα κατά μήκος της Μάγχης οι οποίοι είχαν φτάσει στο Λονδίνο.

Η κλίμακα της ρύπανσης ήταν απίστευτη. Κάθε μέρα, 1.000 τόνοι καπνού από τις καμινάδες απελευθερώνονταν στην ατμόσφαιρα του Λονδίνου, εμπλουτίζοντας την ατμόσφαιρα με 2.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα, 140 τόνους υδροχλωρικού οξέος και 14 τόνοι φθοριούχων ενώσεων.

Ακόμη πιο θανατηφόροι ήταν οι  800 τόνοι θειικού οξέος οι οποίοι σχηματίζονταν όταν το διοξείδιο του θείου που προέρχοταν από τις καμινάδες αναμιγνύετο με την υγρασία του αέρα.

Το οξύ έκαιγε το πίσω μέρος του λαιμού, με αποτέλεσμα να οδηγεί σε πνιγμό ενώ προκάλεσε φλεγμονή των πνευμόνων, ιδιαίτερα σε παιδια, ηλικιωμένους και άτομα με βρογχικές ασθένειες. Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι υπέφεραν από τέτοια προβλήματα υγείας, όπως βρογχίτιδα και πνευμονία. Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν ότι άλλοι 8.000 έχασαν τη ζωή τους κατά τους επόμενους μήνες.

Μέσα σε λίγες ημέρες, χιλιάδες ασθενείς κατέκλυσαν τα νοσοκομεία ζητώντας πρώτες βοήθειες ενώ η παροχή οξυγόνου έφτανε στα όριά της. Στο θέατρο Sadler Wells, η όπερα La Traviata διακόπηκε υπό το φόβο του πνιγμού, καθώς το νέφος εξαπλώθηκε μέσα στην αίθουσα. Μερικά τρένα βρίσκονταν σε λειτουργία, αλλά σε σχεδόν απόλυτο σκοτάδι, ενώ οι μηχανικοί έλαβαν ομολογουμένω ευφυή μέτρα για να αποφύγουν τις συγκρούσεις τοποθετώντας μικρές κροτίδες στις γραμμές προκειμένου να ακούν τον ήχο των τρένων που πλησίαζαν.

Μετά από πέντε ημέρες, ο καιρός άλλαξε. Ένα αεράκι καθάρισε τον αέρα, αφήνοντας όμως λιπαρά υπολείμματα στις όψεις των κτιρίων και τα δέντρα. Ήταν σαν η πόλη να είχε ψεκαστεί με μάυρο σπρέι. Μόνο η βροχή κατάφερε να ξεπλύνει τη βρωμιά και να καθαρίσει το Λονδίνο.

Η κυβέρνηση επιχείρησε να υποβαθμίσει το γεγονός και το υπουργείο Υγείας δημοσίευσε στοιχεία για να αποδείξει ότι ο αριθμός των νεκρών ήταν πολύ χαμηλότερος από τον πραγματικό.

Στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο υπουργός για τη στέγαση ήταν ο Χάρολν Μακμίλαν, μέλος της κυβέρνησης των Συντηρητικών ο οποίος επέπληττε τον καιρό για την ρύπανση και όχι το βιομηχανικό μοντέλο.  Μάλιστα, όταν η αντιπολίτευση επιτέθηκε στην κυβέρνηση κατηγορώντας την ότι δεν παίρνει περισσότερα μέτρα για να περιορίσει τη ρύπανση, εκείνος απάντησε δια της πλαγίας: «Κάνουμε ό, τι μπορούμε, αλλά φυσικά, οι αξιότιμοι κύριοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν το τεράστιο αριθμό των γενικών προσανατολισμών των οικονομικών παραμέτρων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τους οποίους θα ήταν ανόητο να αγνοήσουμε»

Τελικά ο πολιτικός κόσμος κινητοποιήθηκε και οδήγησε στην ψήφιση του Clean Air Act το 1956 το οποίο προέβλεπε τη χρήση άκαπνων καυσίμων στα σπίτια και τη μετεγκατάσταση των σταθμών ενέργειας ακόμη πιο έξω από τα αστικά κέντρα. Το Λονδίνο δεν θα ερχόταν έκτοτε αντιμέτωπο με μία τέτοια καταστροφή.

ΠΗΓΗ: pkool.gr

Τα οικονομικά του…Μεγάλου Αλεξάνδρου

Τα οικονομικά του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα μισθολόγια, η φορολογική μεταρρύθμιση και τα δημοσιονομικά σκάνδαλα.

Μπορεί να έγινε παγκοσμίως γνωστός με την ιδιότητα του ικανού στρατηλάτη, αλλά ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν εξίσου δεινός οικονομολόγος, με …μάστερ στα οικονομικά του πολέμου, τα οποία δεν προσφέρονταν για αδύναμους «λύτες».

Ο μαθητής του Αριστοτέλη επέδειξε εξαιρετική διαχειριστική ικανότητα, παρότι οι οικονομικοί προϋπολογισμοί των μαχών περιλάμβαναν σε γενικές γραμμές όσα εμπεριέχουν κι εκείνοι των κρατών (και συναρτούνταν άμεσα με αυτούς): μισθολόγια, υγεία και πρόνοια, κατασκευαστικά προγράμματα, προμήθειες, μεταφορές, μεταρρυθμίσεις φορολογικού συστήματος, έμμεσους φόρους και δωρεές, ακόμη και δημοσιονομικά σκάνδαλα.

Πώς πληρώνονταν οι στρατιώτες και οι εξοπλισμοί του Μεγάλου Αλεξάνδρου; Πόσα βραχυπρόθεσμα δάνεια συνήψε για τις ανάγκες του πολέμου και γιατί απαγόρευσε στις γυναίκες της Εφέσου να φορούν κοσμήματα; Τι δώρο πρόσφερε στους καλεσμένους στον γάμο του και ποια ήταν η τύχη της τεράστιας αποθήκης αρωμάτων της Γάζας;

Απαντήσεις σε αυτά και πολλά ακόμη ερωτήματα θα δώσει ο Εφέτης Διοικητικής Δικαιοσύνης Δημήτριος Κωστόπουλος, στο πλαίσιο διάλεξης, με τίτλο «Τα οικονομικά του Μεγάλου Αλεξάνδρου», που διοργανώνει απόψε το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο (Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Τουρισμού Θεσσαλονίκης). Ο κ.Κωστόπουλος έδωσε στο ΑΜΠΕ «πρόγευση» των κυριότερων σημείων της ομιλίας.

Στρατιωτικό μισθολόγιο πολλών ταχυτήτων

Μέχρι το 331 π.Χ., οι κυριότερες δαπάνες του Αλέξανδρου αφορούσαν -μεταξύ άλλων- τα εξής: μισθοδοσία στρατού, συντήρηση εξοπλισμού-πολιορκητικών μηχανών, δημιουργία στόλου, επισιτισμό, μεταφορές και υγειονομική περίθαλψη. Η σημαντικότερη άμεση πολεμική δαπάνη ήταν η μισθοδοσία, το ύψος της οποίας οριζόταν με στρατιωτικό μισθολόγιο: ο στρατός αποτελείτο καταρχήν από Μακεδόνες, οι οποίοι υπηρετούσαν υπέρ πατρίδος, από συμμάχους των ελληνικών πόλεων (εταίρους) και επαγγελματίες μισθοφόρους.

Αν και οι πληροφορίες των ιστορικών πηγών δεν συμφωνούν στο ύψος του μισθού, οι κατά προσέγγιση υπολογισμοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, στην αρχή της εκστρατείας, το ύψος του μισθού του απλού στρατιώτη ανερχόταν (μέσο όρο) σε 1-2 δραχμές ημερησίως.

«Οι δεκαδάρχες ή δεκανείς ελάμβαναν μηνιαίο μισθό 40 δραχμών. Ο μισθός του διμοιρίτη ήταν διπλάσιος και εκείνος των ιππέων διπλάσιος των πεζών. Κατά τον Διόδωρο οι ιππείς λάμβαναν 300 δραχμές μηνιαίως και οι Μακεδόνες φαλαγγίτες 100 δραχμές, ενώ για τους επαγγελματίες μισθοφόρους υπήρχαν και επιπλέον οικονομικά κίνητρα» σημειώνει ο κ.Κωστόπουλος.

Ετήσια δαπάνη μισθοδοσίας 4000-7000 τάλαντων

Τα συνολικά μεγέθη ήταν δυσθεώρητα: αρκεί ν’ αναλογισθεί κάποιος ότι το 334 π.Χ. πέρασε το Ελλήσποντο στρατιωτική δύναμη άνω των 35.000 ανδρών, στην οποία πρέπει να προστεθούν 10.000 άνδρες του Παρμενίωνα (που προηγήθηκαν το 336 π.Χ) κι ο στρατός που διατήρησε ο Αλέξανδρος στη Μακεδονία (12.000). Η ετήσια μισθολογική δαπάνη υπολογίζεται ότι ανήλθε σε 4.000-5.000 τάλαντα στο πρώτο έτος της εκστρατείας.

Τα επόμενα έτη δε, αυξήθηκε περαιτέρω, σε περίπου 7000 τάλαντα -χωρίς να συνυπολογίζεται ο στόλος- επειδή ο Αλέξανδρος ενίσχυσε τον στρατό του με μισθοφόρους από τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας, ενώ έπρεπε να εγκαθιστά φρουρές σε περιοχές που κατελάμβανε.

Μετά την κατάληψη Σούσων και Περσέπολης και την απόκτηση του Θησαυρού του Δαρείου, οι δαπάνες για μισθοδοσία του στρατού εκτινάχθηκαν: για την εκστρατεία στην Ινδική ο Αλέξανδρος οργάνωσε στρατό 140.000 ανδρών, ενώ κατασκεύασε στόλο τουλάχιστον 150 πλοίων, που έφεραν 3000-5000 άνδρες.

Μηχανικοί, γεφυροποιοί και κατασκευαστές κλινών

Πέραν της μισθοδοσίας, μεγάλες ήταν οι δαπάνες συντήρησης και ανανέωσης πολεμικού υλικού. Ο στρατός του Αλέξανδρου ήταν για την εποχή του μια τεχνολογικά προηγμένη πολεμική μηχανή. Τον στρατό ακολουθούσαν μηχανικοί, οι οποίοι κατασκεύαζαν και συντηρούσαν διάφορες πολεμικές μηχανές και το προσωπικό του πολιορκητικού όρχου, που χειρίζονταν τους «πετροβόλους», τους «ξυλοσυνθέτους πύργους» ή «προβόλους», τις γνωστές «ελεπόλεις», τους κριούς, τις χελώνες και τα κάτοπτρα. Επίσης, δίπλα στον στρατό πορεύονταν άλλοι τεχνικοί, όπως γεφυροποιοί και κατασκευαστές σκηνών και κλινών.

Μεγάλες δαπάνες απαιτούσε και ο εφοδιασμός, επισιτισμός και μεταφορά, όχι μόνον του στρατού αλλά και των γυναικόπαιδων των οικογενειών των στρατιωτών, προς εξυπηρέτηση των οποίων λειτουργούσε οργανωμένο σώμα μεταφορών και εφοδιασμού.

100 τάλαντα μόνο για φάρμακα, αλλά και πρόνοια για τα παιδιά των πεσόντων

Συστηματικά οργανωμένη -και για αυτό δαπανηρή- ήταν και η υγειονομική υπηρεσία του Αλέξανδρου, που περιλάμβανε γιατρούς, βοτανολόγους, φαρμακοποιούς και νοσοκόμους, οι οποίοι ακολουθούσαν την εκστρατεία. Ο Διόδωρος αναφέρει ότι για την εκστρατεία στην Ινδική ο Αλέξανδρος διέθεσε για φάρμακα 100 τάλαντα.

Επίσης, ο Αλέξανδρος δαπανούσε σημαντικά ποσά για αποζημιώσεις στους γονείς και τις οικογένειες των πεσόντων, στις οποίες χορηγούσε βασιλικά κτήματα και φορολογικές απαλλαγές, ενώ ο Ιουστίνος αναφέρει ότι στα ορφανά των πεσόντων συνέχιζε να χορηγεί το μισθό του πατέρα..

«Κατευναστές» ή «στρωματοφύλακες»

Ο πόλεμος δεν απαιτούσε, όμως, μόνο μισθούς, εξοπλισμό και ανεφοδιασμό, ούτε μόνο αποζημιώσεις. Απαιτούσε, κατά τον Αλέξανδρο, γιορτές και πανηγύρεις για την τόνωση του ηθικού του στρατού -και για αυτές, οι δαπάνες ήταν μεγάλες.

Επίσης, οι πολεμικοί προϋπολογισμοί κάλυπταν δαπάνες για μάγειρες, τραπεζοκόμους και σιτοποιούς, ακόμη και για άγνωστες σήμερα ιδιότητες, όπως οι …στρωματοφύλακες ή κατευναστές, οι οποίοι φύλαγαν τον Αλέξανδρο και τους στρατηγούς κατά τον ύπνο.

Εξακόσια τάλαντα ετησίως για βασιλικά γεύματα και χορηγίες για παλιννοστούντες

Δαπανηρότατα ήταν τα βασιλικά γεύματα, για τα οποία ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος δαπανούσε 600 τάλαντα ετησίως. Επίσης, ιδιαίτερα γενναιόδωρος ήταν ο Αλέξανδρος στις αμοιβές όσων διακρίνονταν ιδιαιτέρως στις μάχες και τις πολιορκίες: κατά τον Διόδωρο, μετά τις νίκες της Ισσού και των Γαυγαμήλων έγιναν δωρεές 3.000 ταλάντων, ενώ για την άλωση των Εκβατάνων, εκτός από τα κοσμήματα διανεμήθηκαν 13.000 τάλαντα.

Μεγάλες ήταν ακόμη οι χορηγίες προς τους παλιννοστούντες. Κατά τον Αρριανό, στους Έλληνες συμμάχους που θέλησαν να παλιννοστήσουν επιχορηγήθηκαν με 2000 τάλαντα για μισθούς/έξοδα επιστροφής, ενώ όσοι έστερξαν να παραμείνουν έλαβαν τρία τάλαντα έκαστος.

Εξίσου γενναιόδωρος ήταν ο Αλέξανδρος στους παλαίμαχους. Κατά τον Αρριανό, στους Μακεδόνες που λόγω γήρατος ή πάθησης γίνονταν ανίκανοι για πόλεμο, χορηγείτο εκτός από τους μισθούς και ένα τάλαντο, καθώς και τα έξοδα της παλιννόστησης.

Βραχυπρόθεσμα δάνεια για την κάλυψη των αναγκών του πολέμου

Από πού προέρχονταν όμως τα έσοδα για την κάλυψη όλων αυτών των αναγκών; Κατά την έναρξη της εκστρατείας, κυρίως από τον βασιλικό θησαυρό του Φιλίππου, ενώ σημαντική πηγή εσόδων ήταν τα μεταλλεία της Μακεδονίας, που παρείχαν χρυσό και άργυρο για την κοπή νομισμάτων. Επιπρόσθετα, τα τελωνεία παρείχαν έσοδα από τους δασμούς, στους οποίους προσθέτονταν οι φόροι από τις βασιλικές γαίες.

Σημαντικότερη, όμως, πηγή εσόδων ήταν ο δανεισμός. Κατά τον Πλούταρχο, στα πρώτα έτη της εκστρατείας ο Αλέξανδρος δανείσθηκε βραχυπρόθεσμα 1.460 τάλαντα.

Η δαπάνη των επαγγελματιών μισθοφόρων βάρυνε αποκλειστικά τον βασιλικό θησαυρό, ενώ η δαπάνη του στρατού των Μακεδόνων καλύπτονταν εν μέρει από χορηγίες των ευγενών, τις λεγόμενες λειτουργίες, και εν μέρει από το βασιλικό θησαυρό.

Σε ό,τι αφορά τις δαπάνες του στόλου, ο Αλέξανδρος τις αντιμετώπισε με το θεσμό της τριηραρχίας, κατά τον οποίο ορισμένες πόλεις αναλάμβαναν να συνεισφέρουν ένα αριθμό τριήρεων με τη δαπάνη για το πλήρωμα.

Γιατί οι μικρασιατικές πόλεις κηρύχθηκαν «ασύδοτες»

Σε ότι αφορά την φορολογία, ο Αλέξανδρος δεν επέβαλε φόρους σε βάρος των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας, τις οποίες κήρυξε «ασυδότους», επειδή η εκστρατεία του είχε ως σκοπό να τις απαλλάξει από τον φόρο υποτέλειας στον Δαρείο.

Πηγή: ΑΜΠΕ

Η μνήμη του Μεγαλέξανδρου παραμένει ζωντανή στο Αφγανιστάν

Παρά τα εκατοντάδες χρόνια, που έχουν παρέλθει, αλλά και τα τελευταία τριάντα που έχουν σημαδευτεί από βίαιους πολέμους και συγκρούσεις, η «επιρροή» του Μεγαλέξανδρου και η ιστορία του που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη χώρα παραμένουν σημείο πολιτισμικής αναφοράς στην πολύπαθη χώρα.

Ειδικότερα στην περιοχή Νουριστάν οι κάτοικοι δηλώνουν περήφανοι απόγονοι των στρατιωτών του Αλέξανδρου και διατυμπανίζουν ότι είναι Ελληνες, ενώ η πληθώρα αρχαιολογικών ευρημάτων και στοιχείων φανερώνει των αντίκτυπο του ελληνικού πνεύματος στην περιοχή.

«Ο Μεγαλέξανδρος έχει αφήσει το αποτύπωμά του στο Αφγανιστάν. Υπάρχουν περίπου πέντε Αλεξάνδρειες, υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα που καταδεικνύουν τη σχέση του Αφγανιστάν με τον ελληνιστικό κόσμο. Πολλά έχουν χαθεί σ’ αυτά τα 30 χρόνια πολέμου (από τη ρωσική στρατιωτική επέμβαση το 1979 και τα γεγονότα που ακολούθησαν κατόπιν) αλλά έχουν μείνει αρκετά και μαρτυρούν τη μεγάλη επιρροή του στην περιοχή. Για παράδειγμα, στη Χαντά, ένα αρχαίο βουδιστικό κέντρο, εντόπισα τρεις κόγχες: στην πρώτη υπήρχε ένας πρίγκιπας που φύλασσε τον Βούδα, στη δεύτερη ο Ηρακλής και στην τρίτη ο Αλέξανδρος. Τα ευρήματα αυτά χρονολογούνται από τον 4ο -5ο αιώνα μ.Χ. γεγονός που δείχνει τη διάρκεια της επιρροής του Μεγαλέξανδρου και των απογόνων του στην περιοχή» δηλώνει ο, ελληνομαθής, Ομάρ Σουλτάν, τέως υπουργός πολιτισμού της χώρας.

Ωστόσο, μπορεί η «επιρροή» του μεγάλου στρατηλάτη να μην έχει «σβήσει», αλλά οι τραγικές τελευταίες δεκαετίες που έχει περάσει η έχουν δώσει ένα ισχυρό χτύπημα στον πολιτισμό της ασιατικής χώρας.

«Ελπίζω και νομίζω πως με την εκπαίδευση και τον πολιτισμό θα μπορέσουμε να ξαναενώσουμε τη χώρα μας. Γιατί οι Αφγανοί λένε πως όταν υπάρχει πολιτισμός πάντα υπάρχει ενότητα» υποστηρίζει ο Σουλτάν.

Ο τέως υπουργός Πολιτισμού του Αφγανιστάν παρουσίασε ορισμένα από τα ευρήματά του στο Διεθνές Αρχαιολογικό Συνέδριο για το Μεγαλέξανδρο που διοργάνωσε στη Νάουσα η ΙΖ’ Εφορεία Προϊστορικών και κλασσικών αρχαιοτήτων.

ΠΗΓΗ: iefimerida.gr

O κώδικας ηθικής των Ινδιάνων

Το προσωνύμιο «Ινδιάνοι», δόθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο

Οι «Ινδιάνοι» της Αμερικής ή ορθότερα, οι γηγενείς Αμερικανοί, κατοικούσαν στην Αμερικανική ήπειρο, για πολλές χιλιάδες χρόνια πριν από την άφιξη των «λευκών» Ευρωπαίων.

Κατά την περίοδο της άφιξης των «λευκών», εικάζεται ότι σε ολόκληρη την Αμερικανική ήπειρο, από το Μεξικό έως και την Αλάσκα, κατοικούσαν περίπου δέκα εκατομμύρια «Ινδιάνοι».

Πιστεύεται ότι οι πρώτοι γηγενείς Αμερικανοί, έφτασαν εκεί κατά την τελευταία περίοδο των παγετώνων, περίπου πριν από 20.000 — 30.000 χρόνια, μέσω μιας φυσικής γεωλογικής γέφυρας που διέσχιζε την περιοχή Bering Strait1 από την νοτιο-ανατολική Σιβηρία προς την Αλάσκα.

Οι αρχαιότερες καταγεγραμμένες ιστορικά φυλές στην βόρεια Αμερική, ήταν οι: Sandia (15000 πΧ), οι Clovis (12000 πΧ) και οι Folsom (8000 πΧ).

Οι Folsom για κάποιους αρχαιολόγους είναι αυτοί που ακολούθησαν διάφορους δρόμους αφήνοντας πίσω τους τα βόρεια εδάφη και εξαπλώθηκαν μέχρι το Μεξικό.

Σύμφωνα με τους θρύλους των αρκετών γηγενών Αμερικανών, οι πρόγονοι τους βγήκαν στην επιφάνεια της γης χρησιμοποιώντας ένα ιερό μυστικό πέρασμα που ενώνει την επιφάνεια με το κέντρο της Γης.

Αν και από κάποιους πιστεύεται ότι οι ρίζες των «Ινδιάνων» βρίσκονται κάπου στην κεντρική Ασία και κοντά στην σημερινή Ινδία, εντούτοις από τα γενεαλογικά στοιχεία που υπάρχουν, ελάχιστοι πρέπει να είναι αυτοί που ήρθαν από εκεί και μάλιστα πολλά χρόνια μετά την ανακάλυψη της Αμερικής.

Το προσωνύμιο «Ινδιάνοι», δόθηκε από τον Χριστόφορο Κολόμβο, ο οποίος, λαθεμένα βέβαια, πίστεψε ότι η ήπειρος στην οποία είχε φτάσει, ήταν μέρος της ασιατικής ηπείρου, των τότε γνωστών Ινδιών.

Οι Ινδιάνοι της Αμερικής έζησαν αγαπώντας και τιμώντας πάνω από όλα την φύση.

Η Σοφία τους διαφαίνεται παντού.

Στο πως έζησαν αρμονικά με τη φύση, σε αυτά που φορούσαν, σε αυτά που δημιούργησαν, στον τρόπο που παρασκεύαζαν και έτρωγαν το φαγητό τους, στον τρόπο που ζούσαν μέσα στις οικογένειες τους και στη σημασία που έδιναν στην συνοχή της κοινωνίας τους, στις αξίες τους, στα πιστεύω τους και στη φιλοσοφία τους γενικότερα.

Δεν είναι εύκολο να μιλήσεις για την ιστορία των Ινδιάνων. Όχι μόνο γιατί είναι πάρα πολλά τα στοιχεία που πρέπει να αναζητήσεις, ούτε γιατί οι φυλές ήταν τόσες πολλές, αλλά κυρίως γιατί τα περισσότερα ιστορικά στοιχεία προέρχονται από περιγραφές που περνάνε από γενιά σε γενιά.

Ένας ακόμη λόγος που δυσκολεύει την ιστορική καταγραφή, είναι η προσπάθεια που κατέβαλαν οι «πολιτισμένοι» Ευρωπαίοι, όχι μόνο να υποδουλώσουν το έθνος των Ινδιάνων, αλλά να το εξαφανίσουν κιόλας.

ΠΗΓΗ:i-diadromi

Φόρος καπνού σε όσους τολμούσαν να ανάψουν τζάκι …!!!

Ο φετινός χειμώνας είναι ο χειρότερος της μεταπολεμικής περιόδου, όχι λόγω κρύου, αλλά λόγω περιορισμών στη θέρμανση.
Τα καλοριφέρ σιωπούν, τα τζάκια υπερλειτουργούν, κάποιες σόμπες και μπουριά δοκιμάζονται αν δουλεύουν, ενώ αν ξαναμπούν σε λειτουργία και τα μαγκάλια τότε σημαίνει πως ο χρόνος πηγαίνει προς τα πίσω και αντί να βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα κατευθυνόμαστε ταχύτατα στο 19ο αιώνα, με….
τον οποίο θα ασχοληθούμε σήμερα…
Και επειδή τα τελευταία χρόνια η τουρκική λέξη «χαράτσι» ξαναμπήκε στη ζωή μας, σημειώνουμε ότι στην Τουρκοκρατία η θέρμανση θεωρείτο ουσιαστικά τεκμήριο, αφού όσοι, ελάχιστοι, διέθεταν τζάκι και είχαν την τόλμη να το ανάβουν πλήρωναν φόρο καπνού (ελπίζουμε να μη βάζουμε ιδέες…). Όταν ο φρουρός στο φυλάκιο του Ιερού Βράχου της Ακροπόλεως έβλεπε κάποια καμινάδα της πόλης να καπνίζει, ενημέρωνε το φορατζή, ο οποίος έκανε κατ οίκον επίσκεψη στους έχοντες και κατέχοντες θέρμανση.

Το «Δεν πληρώνω» της εποχής σήμαινε, στην καλύτερη περίπτωση, βαρύτατο πρόστιμο και, στη χειρότερη, φυλάκιση σε άθλιες συνθήκες.

Ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης οι προετοιμασίες για τα χειμωνιάτικα κρύα ξεκινούσαν απ τα μέσα Σεπτεμβρίου και διαρκούσαν ένα μήνα. Οι νοικοκυρές, αφού πρώτα σφουγγάριζαν καλά, τοποθετούσαν χαλιά και φλοκάτες στο πάτωμα, ενώ τα πλέον καλαίσθητα χαλιά με τις όμορφες παραστάσεις έμπαιναν στον τοίχο για διακόσμηση αλλά και καλύτερη θέρμανση του δωματίου.

Στη συνέχεια, έβγαζαν από τα μπαούλα – ή «γιούκους» – τα χειμωνιάτικα ρούχα, στα οποία ξεχώριζαν οι ολόσωμες μάλλινες πιτζάμες και οι πλεκτοί σκούφοι με τη φούντα στην άκρη.

Οι άνδρες αναλάμβαναν να μπαλώσουν τις τρύπες στις πόρτες και τη στέγη, καρφώνοντας ξύλα ή παραγεμίζοντάς τις με πούπουλα ώστε να μην μπαίνει η παγωνιά. Τα ξύλα του χειμώνα κόβονταν από τους άνδρες ή από τους «ψυχογιούς», όταν αυτοί υπήρχαν, με μαεστρία και αποθηκεύονταν ομοιόμορφα για να μη χαρακτηριστεί το σπίτι ανοικοκύρευτο, ή όπως ανέφερε έκφραση της εποχής: «Κούτσουρα ανακατωμένα, νύφη μακριά από μένα».

Ακόμα και το άναμμα της πρώτης φωτιάς του χειμώνα αποτελούσε ιεροτελεστία που ξεκινούσε ο σπιτονοικοκύρης ή ο πρεσβύτερος της οικογένειας. Όταν δεν υπήρχε κανένας από τους δύο, καλείτο ένα αγόρι της γειτονιάς, πάνω από 12 χρόνων, που έπαιρνε με κερί τη φλόγα από το καντήλι του σπιτιού και μετά το πρώτο άναμμα δεχόταν τα κεράσματα της οικογένειας.

Τα τζάκια στην Αθήνα του 19ου αιώνα μπορεί να ήταν ελάχιστα – εξ ου και η έκφραση: «Αυτός είναι από τζάκι» -, αλλά πολλά απ αυτά ήταν ιδιαίτερα περίτεχνα, αφού είχαν σκαλισμένα γύρω τους παραστάσεις της καθημερινής ζωής, κυνηγιού ή εικόνες του Χριστού και της Παναγίας, εμφανίζοντας ένα αποτέλεσμα υψηλής αισθητικής, που προκαλούσε έκπληξη και θαυμασμό στους ξένους περιηγητές της εποχής.

Αν η αριστοκρατία ζεσταινόταν από τζάκια, ο λαός περιοριζόταν σε μαγκάλια, που χωρίζονταν στα «ατζέμικα» που ήταν στατικά και στις «καρούσες» που διέθεταν τροχούς ώστε να μετακινούνται στο χώρο. Τα μαγκάλια θερμαίνονταν με πετροκάρβουνο, που ήταν υλικό κακής ποιότητας που κάπνιζε και μύριζε απαίσια, ποιοτικό κάρβουνο, κουκουνάρια από πεύκα και έλατα και φυσικά ξύλο.

Φυσικά, ακόμα και στα μαγκάλια υπήρχε ποιοτική διάκριση, μια και αυτά των πλουσίων ήταν από μπακίρι και υπήρχε ένα σε κάθε δωμάτιο, συμπληρώνοντας το τζάκι, ενώ των φτωχών ήταν μια και μοναδική πρόχειρη κατασκευή που έμπαινε συνήθως κάτω από το τραπέζι, ώστε να ζεσταίνει τα πόδια των μελών της οικογένεια και άναβε μόνο τις ημέρες που είχε πολύ κρύο, τις γιορτές ή όταν υπήρχαν μουσαφίρηδες.

Οι φτωχότεροι είχαν δημιουργήσει ένα ποιοτικό, για την εποχή, θερμαντικό υλικό, ιδιαίτερα όμως χρονοβόρο στην παρασκευή του, τις λεγόμενες φράπες.Οι τελευταίες παρασκευάζονταν από ψιλοκομμένο κάρβουνο, στάχτη, ρετσίνι και ροκανίδι, τα οποία, αφού ζυμώνονταν, ρίχνονταν στο καζάνι όπου γίνονταν πολτός. Στη συνέχεια, αφού στέγνωναν, γίνονταν μικρές μπάλες που ξεραίνονταν στον ήλιο και τον αέρα, ώστε να καταλήξουν τελικά στη φουφού.

Η φτωχική φράπα είχε ιδιαίτερη πέραση και στους πλούσιους, αυτή τη φορά όχι για λόγους οικονομίας, αλλά γιατί έτσι απέφευγαν τις ανεπιθύμητες παρενέργειες (δηλητηριάσεις, λιποθυμίες, πονοκεφάλους, εμετούς) που δημιουργούσε πολλές φορές με τις αναθυμιάσεις του το κάρβουνο. Ο Δημήτρης Καμπούρογλου, μάλιστα, θα περιγράψει τη φράπα ως «…περίφημον είδος καυσίμου ύλης το μίγμα τούτο, καθ ότι αναπλήρωνε επαρκέστατα το ήμερον κάρβουνο».Η πρώτη σόμπα στην Αθήνα εμφανίστηκε στην αυστριακή πρεσβεία, εντυπωσιάζοντας με τη θερμότητα και τις ανάγλυφες παραστάσεις της, αλλά η τιμή της, κατά τις εφημερίδες, «εκπολιτισμένης εστίας» ήταν απλησίαστη για τους πολλούς, αφού εισάγονταν αποκλειστικά από τη Γερμανία. Κάποιος επιχειρηματίας της εποχής προσπάθησε ν αντιγράψει την τεχνογνωσία της νέας εφεύρεσης, επιχειρώντας, χωρίς επιτυχία, να δημιουργήσει μια σόμπα φτιαγμένη αποκλειστικά στην Ελλάδα.

Οι πρώτοι μηχανισμοί τύπου καλοριφέρ κάνουν την εμφάνισή τους, στο τέλος του 19ου αιώνα. Ονομαστικά μιλάμε για μια σόμπα που έπαιζε ρόλο του λέβητα, που έπαιρνε τον ατμοσφαιρικό αέρα θερμαίνοντάς τον και διοχετεύοντάς τον στη συνέχεια μέσω σωλήνων στα δωμάτια.

Στους κοινόχρηστους χώρους, όπως τα καφενεία, η λύση στη θέρμανση δινόταν από το συνωστισμό, το ντουμάνι από τα τσιγάρα και τους ναργιλέδες και κάποια μαγκάλια που υπήρχαν μόνο στα «καλά» καφενεία, όπως του «Ζαχαράτου».

Κων/νος Μπορδόκας.

ΠΗΓΗ: diadromi.com

Η ιστορία του Halloween

Μπορεί το τρομακτικό χτύπημα του Σάντι να επισκίασε τον παραδοσιακό εορτασμό του… τρόμου, το διάσημο Halloween. Όμως, όπως αναφέρει ο αμερικανικός Τύπος, οι Αμερικανοί θα προσπαθήσουν να μην παραλείψουν να αποδώσουν έστω και μια στοιχειώδη… σπονδή στο πνεύμα του Halloween.

Mέσα στα χρόνια, πάντως, παρά τις πολλές αλλαγές που έχει υποστεί, το Halloween αντέχει πεισματικά σε κάθε πλήγμα, φυσικό και ιστορικό. Κι εμείς είπαμε να σας ξεναγήσουμε στην… Sτοιχειωμένη ιστορία του Halloween

Παγανιστικές ρίζες

Οι απαρχές του Halloween χάνονται πίσω στο χρόνο, περίπου 2.000 χρόνια πριν. Οι Κέλτες γιόρταζαν τη μέρα που στο δικό μας ημερολόγιο είναι η 1η Νοεμβρίου, τη δική τους Πρωτοχρονιά, το Samhain.

Την παραμονή του Samhain, όπως πίστευαν οι Κέλτες, τα πνεύματα περπατούσαν στη Γη σε ένα σύντομο ταξίδι τους από το υπερπέραν. Νεράιδες, δαίμονες και άλλα στοιχειά απελευθερώνονταν από άλλους κόσμους για μια νύχτα.

Τα κοστούμια των Κελτών

Οι Κέλτες την παραμονή του νέου τους έτους θυσίαζαν ζώα προς τιμήν των θεών και συχνά φορούσαν κοστούμια -συνήθως από τομάρια ζώων- για να παραπλανήσουν τα πνεύματα και να μην τους καταλάβουν. Φορώντας μάσκες ή βάφοντας τα πρόσωπα τους έκαναν ένα είδος μνημοσύνου προς τους νεκρούς τους προγόνους. Επίσης, άφηναν φαγητά και ποτά έξω από την πόρτα τους για να γλυκάνουν τα υπερφυσικά όντα που κυκλοφορούσαν εκείνη τη νύχτα.

Το χριστιανικό… μπόλιασμα και το όνομα Halloween

Με την άνοδο του χριστιανισμού, οι παγανιστικές εορτές παραγκωνίστηκαν, απαγορεύτηκαν ή… διατηρήθηκαν απλά με άλλη μορφή. Toν 7ο μ.Χ. αιώνα, ο Πάπας Βονιφάτιος ο IV ανακήρυξε την 1η Νοεμβρίου ως την Ημέρα Όλων τω Αγίων ή την Ημέρα Όλων των Πνευμάτων (All Hallows’ Day). Καθώς η παράδοση ήταν βαθιά ριζωμένη, η παραμονή της εορτής μετονομάστηκε σε Παραμονή της Ημέρας των Πνευμάτων (All Hallows’ Eve ή… Halloween).

Το Halloween φτάνει στην Αμερική

Οι Ευρωπαίοι που μετανάστευσαν στην άλλη όχθη του Ατλαντικού έφεραν στις αποσκευές τους και τις παραδόσεις τους, μεταξύ αυτών και το Halloween. Στα 1800 όταν το ρεύμα των μεταναστών από την Ιρλανδία προς τις ΗΠΑ βρέθηκε στο ζενίθ του, θεσμοθετήθηκε επίσημα ο εορτασμός του Halloween. Η πρώτη επίσημη, κρατική παρέλαση για την εορτή έγινε στην Ανόκα της Μινεσότα το 1920. Κι έκτοτε… ανελλιπώς μέχρι σήμερα.

ΠΗΓΗ: tampouloukia.gr

Οι δίκες που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα!

Ο κόσμος μας θα ήταν τελείως διαφορετικός χωρίς το «αλατοπίπερο» των φημισμένων αυτών δικαστικών υποθέσεων…Όταν η Ιστορία μπλέκεται με το δικαστικό δράμα, όταν τα μεγάλα γεγονότα του κόσμου σφραγίζονται από δίκες, τότε μιλάμε αναγκαστικά για τις μεγαλύτερες δικαστικές διαμάχες του πλανήτη.Χωρίς άλλη αργοπορία λοιπόν, ας δούμε τα δικαστήρια που έβαλαν το βουλοκέρι σε μια σειρά κορυφαίων ιστορικών γεγονότων…

Η Δίκη του Άιχμαν

Το 1960 ο πρώην αξιωματικός των SS και ένας εκ των πρωτεργατών του Τρίτου Ράιχ, ο φοβερός και τρομερός Adolf Eichmann, ξετρυπωνόταν από το «θαλάμι» του στην Αργεντινή. Έναν χρόνο αργότερα θα ξεκινούσε η πολύκροτη δίκη του σε δικαστήριο του Ισραήλ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η υπερασπιστική του γραμμή επέμεινε να βλέπει τον Άιχμαν ως ένα απλό γρανάζι του ναζιστικού μηχανισμού, που ακολουθούσε απλώς τις εντολές των ανωτέρων του. Δεν κατάφερε βεβαίως να πείσει το πολιτικό δικαστήριο και κρεμάστηκε για τη συμμετοχή του στη γενοκτονία το 1962…

Οι Δίκες της Νυρεμβέργης

Αμέσως σχεδόν μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι νικητές Σύμμαχοι έστησαν στην πόλη της Νυρεμβέργης το διεθνές στρατιωτικό δικαστήριο για τους πρωτεργάτες του αιματοκυλίσματος της Ευρώπης. Ανάμεσα στους ηγέτες των Ναζί και ο Hermann Goering, που πιστευόταν ευρέως ότι ήταν το Νο 2 στην ιεραρχία των Ναζί, μετά και την αυτοκτονία των Χίτλερ και Γκέμπελς. Η σειρά των δικών θα κατέληγε στη θανάτωση πολλών μελών του ναζιστικού κινήματος, ενώ άλλοι θα φυλακίζονταν ή απεναντίας θα αθωώνονταν. Η σημαντικότερη συνεισφορά ωστόσο των δικών της Νυρεμβέργης είναι ότι αποτέλεσαν δεδικασμένο στο Δίκαιο και μπορούσαν πλέον και μεμονωμένα άτομα, όπως τα κράτη, να βρεθούν ένοχοι για εγκλήματα πολέμου…

Οι δίκες της Ιεράς Εξέτασης

Για αιώνες κάτω από μουσουλμανική κυριαρχία, η Ιβηρική Χερσόνησος είχε γίνει χωνευτήρι πίστεων, πολιτισμών και παραδόσεων. Αυτό βέβαια έμελλε να αλλάξει δραματικά το 1483, όταν η ισπανική μοναρχία θα καθελκύσει στον δημόσιο βίο την Ιερά Εξέταση, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης της καθολικής πίστης στη χώρα. Οι προσχηματικές δίκες και η αμίμητη αυστηρότητα πέρασαν στην Ιστορία: χιλιάδες άνθρωποι κατηγορήθηκαν ως αιρετικοί και καταδικάστηκαν ακόμα και ερήμην, καταλήγοντας άλλοι στη φυλακή, όπου υφίσταντο ακραία βασανιστήρια, και άλλοι θανατώνονταν επιτόπου. Η Ιερά Εξέταση βρήκε μάλιστα τον δρόμο της και στον Νέο Κόσμο, ενώ η δράση της τερματίστηκε επισήμως μόνο στον 19ο αιώνα…

Η Υπόθεση Ντρέιφους

Δεν πρόκειται απλώς για δίκη, αλλά για σκάνδαλο που συντάραξε τη Γαλλία και ακούστηκε στα πέρατα του κόσμου. Το 1894, ο Alfred Dreyfus, αξιωματικός του γαλλικού στρατού, κατηγορήθηκε ψευδώς ότι πουλούσε στρατιωτικά μυστικά στους Γερμανούς. Ο εβραϊκής καταγωγής Ντρέιφους βρέθηκε με συνοπτικές διαδικασίες ένοχος για προδοσία και καταδικάστηκε σε ισόβια. Παρέμεινε μάλιστα φυλακισμένος στην εξορία για χρόνια, παρά τις αποδείξεις για ενοχή άλλου προσώπου στην υπόθεση της διαρροής των στρατιωτικών απορρήτων. Η Γαλλία διχάστηκε σε υπέρμαχους και πολέμιους του Ντρέιφους, με τον Εμίλ Ζολά να παίρνει ανοιχτά θέση υπέρ του: το 1898 θα συντάξει μια ανοιχτή επιστολή στον γάλλο πρόεδρο με τον περίφημο πλέον τίτλο «Κατηγορώ», η οποία θα τον φέρει αντιμέτωπο με τη δικαιοσύνη για λίβελο. Το 1899 η Υπόθεση Ντρέιφους θα ξανανοίξει, με το δικαστήριο ωστόσο να εμμένει και πάλι στην ενοχή του αξιωματικού. Και έπρεπε να παρέμβει ο ίδιος ο πρόεδρος της Γαλλίας, απονέμοντας χάρη στον Ντρέιφους, για να τελειώσει η ταλαιπωρία του, πριν το Εφετείο της χώρας να τον ανακηρύξει και επισήμως αθώο το 1906. Ήταν ωστόσο το 1995, περισσότερο από 100 χρόνια από την πρώτη καταδίκη του, που αποκαταστάθηκε πλήρως το όνομά του, με τον γαλλικό στρατό να δηλώνει επισήμως ότι ο Ντρέιφους ήταν πράγματι αθώος…

Η Δίκη του Χριστού

Η δίκη του Χριστού είναι αναμφίβολα από τις σημαντικότερες δίκες της ανθρωπότητας, κι όμως οι γνώσεις μας γι’ αυτή περιορίζονται σε όσα αναφέρονται στη Βίβλο. Η Ιερουσαλήμ πέφτει λοιπόν στα χέρια των Ρωμαίων το 63 π.Χ., ενώ η επανάσταση του ντόπιου πληθυσμού το 6 μ.Χ. θα καταπνιγόταν στο αίμα, με σταύρωση και υποδούλωση χιλιάδων ανθρώπων. Λίγα χρόνια μετά ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ανάμεσα σε άλλα που είπε, είχε προφητεύσει τον άμεσο ερχομό του Θεού. Γι’ αυτό και ο Ηρώδης, ο ρωμαίος αρμοστής της Γαλιλαίας, τον εκτέλεσε.

Εκείνα τα χρόνια έκανε την εμφάνισή του ο Χριστός και με τη διδασκαλία προσέλκυσε αρκετό κόσμο. Οι ταραχές ανάμεσα στους ισραηλίτες και τους Ρωμαίους ολοένα και κλιμακώνονταν, με τον Χριστό να μοιάζει πλέον «ταραξίας» στα μάτια του κατακτητή και εν δυνάμει υποκινητής μιας νέας εξέγερσης: η ώρα είχε έρθει για να συλληφθεί. Ό,τι συνέβη μετά δεν είναι εύκολο να ανασυγκροτηθεί ιστορικά, καθώς οι αναφορές είναι λίγες και ελλιπείς. Αυτό που ξέρουμε ωστόσο είναι ότι ο Χριστός παραδόθηκε κάποια στιγμή στον ρωμαίο έπαρχο Πόντιο Πιλάτο για εκτέλεση. Το περιστατικό με τον Βαραββά είναι επίσης γνωστό. Πρόκειται φυσικά για τη δίκη που έμελλε να αλλάξει την ιστορία του κόσμου…

Η Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης της Νότιας Αφρικής

Έπειτα από δεκαετίες που κυριαρχούσε το απαρτχάιντ, η Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης έγινε ορόσημο της προσπάθειας να χυθεί φως στα χρόνια της βίας, εκμετάλλευσης και αδικίας που είχε ζήσει η Νότια Αφρική. Η Επιτροπή ωστόσο δεν είχε ρόλο τιμωρητικό: σκοπός της ήταν η αμνηστία και η συμφιλίωση των δύο πλευρών του απαρτχάιντ. Αξιοσέβαστες προσωπικότητες της χώρας, όπως ο αρχιεπίσκοπος Desmond Tutu, πήραν μέρος στις διαδικασίες, οι οποίες ήταν άκρως σημαντικές για την ομαλή μετάβαση της χώρας σε μια πολυπολιτισμική δημοκρατία. Οι ακροαματικές διαδικασίες, που έλαβαν χώρα σε όλη τη Νότια Αφρική, αποδείχτηκαν επίπονες και όχι χωρίς αντιρρήσεις, το έργο της Επιτροπής ωστόσο χαρακτηρίστηκε από την πολιτική βούληση για δικαιοσύνη και τη μετριοπαθή στάση, αποτελώντας ιδανικό μοντέλο δικαστικής έρευνας και για άλλες χώρες που είχαν παρόμοιο τραυματικό παρελθόν…

Η Δίκη του Σωκράτη

Το 399 π.Χ. ο Σωκράτης συρόταν σε δίκη για ασέβεια και διαφθορά των νεανικών ηθών. Η αμφιλεγόμενη φήμη του φιλοσόφου, οι περίφημες διαλογικές τεχνικές του και τα φιλοσοφικά του ερωτήματα σχετικά με τους θεούς είναι που πυροδότησαν το αρνητικό κλίμα εναντίον του. Τα γεγονότα είναι λίγο-πολύ γνωστά: ο Σωκράτης καταδικάστηκε σε θάνατο, αρνήθηκε την απόδραση που του πρότειναν οι μαθητές του και υπέμεινε στωικά την ποινή του. Ήπινε το κώνειο και πέρασε στην αιωνιότητα…

Η «Δίκη των Πιθήκων»

Τον Ιούλιο του 1925, ο 24χρονος καθηγητής μέσης εκπαίδευσης John Scopes κατηγορούταν για παράβαση του πολιτειακού νόμου του Τενεσί που απαγόρευε τη διδασκαλία της δαρβινικής θεωρίας της εξέλιξης των ειδών. Η πολύκροτη «Δίκη των Πιθήκων» κατέληξε σε καταδίκη του καθηγητή, στον οποίο και επιβλήθηκε πρόστιμο 100 δολαρίων. Όταν η υπόθεση πήγε στο Εφετείο, η καταδίκη αναιρέθηκε μεν, ο νόμος παρέμεινε ωστόσο άθικτος: έπρεπε να περιμένει το Τενεσί το 1967 για να επιτραπεί η επιστημονική εξήγηση της εξέλιξης των ειδών! Η προαιώνια μάχη επιστήμης και θρησκείας έβρισκε έτσι άλλο ένα λαμπρό πεδίο αντιπαράθεσης…

Η Δίκη του Λούθηρου

Έχει ονομαστεί ευρέως ως η δίκη που γέννησε τη σύγχρονη εποχή. Στις 15 Ιουνίου 1520, ο Πάπας απείλησε ότι θα αφορίσει τον γερμανό μοναχό από την καθολική εκκλησία αν δεν αποκήρυττε 41 προτάσεις από τα αμφιλεγόμενα γραπτά του, τα οποία έβλεπαν κριτικά κάποιες όψεις της πίστης και ευαγγελίζονταν μεταρρυθμίσεις. Ο Λούθηρος όχι μόνο δεν σταμάτησε τη διδασκαλία του, αλλά καταφερόταν πλέον ανοιχτά και εναντίον του Πάπα. Ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης περιφρόνησης, ο μοναχός θα αφοριζόταν από την εκκλησία στις 3 Ιανουαρίου 1521. Είχε βέβαια δοθεί μια τελευταία ευκαιρία στον Λούθηρο να ανακαλέσει, όταν τον κάλεσαν σε δημόσια απολογία για τις θέσεις του, αποδείχτηκε ωστόσο αμετακίνητος. Η απόφαση που βγήκε έπειτα από έναν μήνα ήθελε τη σύλληψη του αιρετικού μοναχού και την παράδοσή του στον αυτοκράτορα για παραδειγματική τιμωρία. Το διάταγμα ωστόσο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Κι ενώ οι μετακινήσεις του Λούθηρου περιορίστηκαν δραστικά από τότε, τα λόγια του οδήγησαν στην Προτεσταντική Μεταρρύθμιση και ό,τι ακολούθησε…

Ο Γαλιλαίος αντιμετωπίζει το Βατικανό

Σε ένα από τα κορυφαία περιστατικά της μάχης επιστήμης και θρησκείας, ένας από τους πατέρες της σύγχρονης επιστήμης θα ερχόταν αντιμέτωπος με έναν εκκλησιαστικό θεσμό απαράμιλλης αυστηρότητας: ο Γαλιλαίος θα αντιμετώπιζε την περίφημη Ιερά Εξέταση. Στις 12 Απριλίου 1633 ο Γαλιλαίος καλούταν σε δίκη για τις αιρετικές ηλιοκεντρικές του απόψεις, που έρχονταν σε τραγική αντίθεση με το γεωκεντρικό σύστημα της καθολικής εκκλησίας. Ο Γαλιλαίος αναγκάστηκε να αποκηρύξει τις κοπερνίκειες θέσεις του ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης (σιγομουρμουρίζοντας το πασίγνωστο «κι όμως κινείται»), συνέχισε ωστόσο να ερευνά και να γράφει για το ηλιοκεντρικό σύστημα. Γι’ αυτό και στις 22 Ιουνίου η εκκλησία καταδίκασε τελικά τον Γαλιλαίο ως αιρετικό, κλείνοντάς τον σε κατ’ οίκον περιορισμό ως τον θάνατό του. Περισσότερα από 300 χρόνια αργότερα, η καθολική εκκλησία θα καθαρίσει το όνομα του Γαλιλαίου, παραδεχόμενη τελικά πως ο επιστήμονας είχε δίκιο…

πηγή: newsbeast.gr

Η Δηµοκρατία της Βαϊµάρης

Ξενοφών Μπρουντζάκης

Την ήττα της Γερμανίας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ακολούθησε μια πρωτοφανής οικονομική κρίση υπό τον ασφυκτικό και ταπεινωτικό έλεγχο της διεθνούς κοινότητας. Υπό το πρίσμα των ασφυκτικών διεθνών πιέσεων που υφίσταται η χώρα μας σήμερα, η επίκληση της Βαϊμάρης έχει τη βάση ενός ιστορικού προηγούμενου που θα μπορούσε, τηρουμένων των αναλογιών, να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την παρούσα κατάστασή μας αλλά και να προλάβουμε ενδεχομένως τα χειροτέρα. Πρέπει να γίνει ακλόνητη πεποίθηση ακόμα και στον τελευταίο πολίτη ότι, μπορεί να γίνονται ανεκτές οι περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις, αλλά οι περικοπές στη Δημοκρατία δεν πρέπει να γίνουν ανεκτές για κανέναν λόγο και από κανέναν. Η Γερμανία του Μεσοπολέμου υπήρξε έργο των μετριοπαθών πολιτικών δυνάμεων και συγκεκριμένα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, όπως επίσης και του Κόμματος του Κέντρου και των Φιλελευθέρων. Αυτές οι πολιτικές δυνάμεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με τον άκρατο λαϊκισμό και την ακραία δράση πολιτικών σχηματισμών, όπως των ναζί, των συντηρητικών και των κομμουνιστών. Η πρώτη Γερμανική Δημοκρατία έλαβε το όνομά της από την ομώνυμη πόλη (Weimar), επειδή εκεί συνήλθε η Γερμανική Εθνοσυνέλευση για να δημιουργήσει ένα νέο σύνταγμα μετά την κατάλυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας.

Το Ράιχσταγκ

Το Ράιχσταγκ και μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου συνέχισε να λειτουργεί ως νομοθετική Εθνοσυνέλευση, όπου συμμετείχαν οι εκπρόσωποι που ο λαός ψήφιζε στις γενικές εκλογές. Τα καθήκοντά τους ήταν η ψήφιση νόμων και προϋπολογισμών καθώς και η κύρωση συν-θηκών. Στα καθήκοντά τους επίσης ήταν η κήρυξη πολέμου ή η σύναψη ειρήνης. Με δυο λόγια, το Ράιχσταγκ αποτελούσε την κορυφαία πολιτική δύναμη διακυβέρνησης της Γερμανίας. Ωστόσο, παρά τον δημοκρατικό προσανατολισμό με τα χαρακτηριστικά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, το γερμανικό σύνταγμα παραχωρούσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (Bundesprasident) το δικαίωμα να αποφασίζει ακόμα και τη διάλυση του Ράιχσταγκ. Το δικαίωμα αυτό ασκήθηκε τέσσερις φορές: το 1924, το 1930, το 1932 καθώς και το 1933. Ακόμα και με την άνοδο των εθνικοσοσιαλιστών στην εξουσία, το Ράιχσταγκ συνέχισε να λειτουργεί με τα χαρακτηριστικά του Κοινοβουλίου, ωστόσο όχι για πολύ.

Στις 27 Φεβρουαρίου του 1933 το περίφημο κτήριο του γερμανικού Κοινοβουλίου τυλίχτηκε στις φλόγες. Ο εμπρησμός ήταν εμφανής και εμφανέστερος υπήρξε ο δράστης και ο λόγος αυτού του εμπρησμού. Ο Χίτλερ άδραξε αμέσως την ευκαιρία να πιέσει και να πείσει τον τότε πρόεδρο της Γερμανίας Πάουλ φον Χίντενμπουργκ να προβεί στην έκδοση διατάγματος «Περί προστασίας του λαού και του κράτους». Βασιζόμενος στο διάταγμα αυτό, ο Χίτλερ προχώρησε στη διάλυση όλων των κομμάτων προκηρύσσοντας άμεσα εκλογές με ένα μόνο κόμμα, το Εθνικοσοσιαλιστικό. Παρά ταύτα το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα δεν κατάφερε, παρ’ ότι ήταν μόνο του, να κερδίσει την πλειοψηφία, αλλά καθώς φάνηκε αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο για τους εθνικοσοσιαλιστές του Χίτλερ στο να πείσουν το Κοινοβούλιο να ψηφίσει έναν νόμο «Περί νομοθετικής εξουσιοδότησης», που πέρασε με 444 ψήφους υπέρ και 94 κατά. Όπως γίνεται φανερό, οι εθνικοσοσιαλιστές πήραν «με τον νόμο» όλες τις εξουσίες στα χέρια τους. Έτσι το Υπουργικό Συμβούλιο εγκαθίδρυσε και με τους τύπους τη δικτατορία του Χίτλερ. Ο δε θεσμός του Ράιχσταγκ διατηρήθηκε μέχρι και τον επόμενο χρόνο, όταν με ειδικό διάταγμα καταργήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου του 1934.

Η ανακήρυξη της Δημοκρατίας

Το μεγαλύτερο κόμμα της Γερμανίας το 1918 ήταν το Κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών υπό την ηγεσία του Φρίντριχ Έµπερτ και του Φίλιπ Σάιντεµαν. Είναι γεγονός ότι εκείνη τη χρονιά, και συγκεκριμένα το φθινόπωρο του 1918, η Γερμανία δεν περνούσε τις καλύτερες μέρες της καθώς παρέπαιε μετά την οδυνηρή ήττα της σε έναν πόλεμο που η ίδια είχε προκαλέσει.

Το μελαγχολικό απόγευμα της 9ης Νοεμβρίου 1918 στο Ράιχσταγκ του Βερολίνου έχει αρχίσει η συνεδρίαση του Κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών ενώ ο καγκελάριος πρίγκιπας Μαξ της Βάδης έχει υπογράψει την παραίτησή του και έχει εκθρονιστεί ο Κάιζερ. Εκείνη την περίοδο η Γερμανία βυθίζεται στο απόλυτο χάος. Στην ίδια πόλη και την ίδια χρονική συγκυρία, όχι πολύ μακριά από το Ράιχσταγκ, κοντά στην Unter den Linden, οι σπαρτακιστές σχεδιάζουν τις δικές τους ενέργειες. Επικεφαλής τους είναι δυο εμβληματικές μορφές, η Ρόζα Λούξεµπουργκ καιο Καρλ Λίµπκνεχτ. Στις επείγουσες προτεραιότητές τους είναι να κηρύξουν τη Γερμανία Σοβιετική Δημοκρατία.

Με κινηματογραφική ταχύτητα, παρασυρμένος σαν από μια έμπνευση της στιγμής, ο Σάιντεµαν, εις εκ των δύο ηγετών του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, σηκώνεται από τη θέση του την ώρα της συνεδρίασης και δίχως προηγουμένως να έχει ενημερώσει κανέναν κατευθύνεται στο παράθυρο εκείνο της αίθουσας που έβλεπε προς την Koenigsplatz και, μπροστά στους χιλιάδες συγκεντρωμένους πολίτες που αγωνιούσαν για το μέλλον της χώρας και το δικό τους, αναγγέλλει την ίδρυση της δημοκρατίας, μιας δημοκρατίας της οποίας το σύνταγμα θα ψηφιστεί με μεγάλη πλειοψηφία στις 31 Ιουλίου 1919 στο θέρετρο της Βαϊμάρης και θα μείνει γνωστή στην Ιστορία ως η Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Αυτή η «ανάπηρη» δημοκρατία, όπως μάλλον εύστοχα χαρακτηρίστηκε από τους ιστορικούς της περιόδου, κατάφερε να σταθεί όρθια δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια εν μέσω μιας πρωτοφανούς γενικής κρίσης, μέσα στην οποία – οφείλουμε να σημειώσουμε – αναπτύχτηκαν εντυπωσιακά ο πολιτισμός και οι τέχνες

Χρήσιμα συμπεράσματα

Η αλήθεια είναι ότι οι όροι που επέβαλε η Συνθήκη των Βερσαλλιών ήταν δυσβάστακτοι για την ηττημένη και εξαθλιωμένη Γερμανία και κυρίως αφορούσαν τις πολεμικές επανορθώσεις που έπρεπε να καταβάλει στους νικητές. Κρίνοντας εκ των υστερών την Ιστορία, με τη νηφαλιότητα που απαιτείται, όλοι οι ιστορικοί συγκλίνουν στην ερμηνεία που θέλει τις υπερβολές των νικητών στις Βερσαλλίες να οδηγούν στην καταπόνηση της Δημοκρατίας και την πρωτοφανή έξαρση του εθνικισμού, ο οποίος υπήρξε η κινητήριος δύναμη που έφερε τον Χίτλερ στη εξουσία, δημιουργώντας ταυτόχρονα τον πιο καταστροφικό πόλεμο στην Ιστορία της ανθρωπότητας.

Το πρόβλημα που ενσκήπτει από αυτά τα ιστορικά γεγονότα που αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη, είναι αν η Ιστορία διδάσκει. Αν ναι, η προβολή στο σήμερα μας οδηγεί σε απογοητευτικά αλλά και ανησυχητικά συμπεράσματα. Στεκόμαστε στα ανησυχητικά φαινόμενα γιατί η σύγχρονη πολιτική που εφαρμόζει η Γερμανία απέναντι στη χώρα μας αλλά και ευρύτερα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, δημιουργώντας οικονομικά αδιέξοδα μέσα από μια αδιάλλακτη, στενόμυαλη και εκδικητική πολιτική, ξυπνά εφιαλτικά αυτό που ακολούθησε τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, μια ιστορική περιπέτεια του γερμανικού λαού που τελικά την πλήρωσε ακριβά ολόκληρη η Ευρώπη με την άνθιση του φασισμού και τη φρίκη που ακολούθησε.

Είναι πολύ σημαντικό οι σημερινοί ηγέτες της Ευρώπης να σταθούν στοιχειωδώς στο ύψος των περιστάσεων και να μην αρκούνται μόνο σε αριθμούς και προσθαφαιρέσεις. Δεν είναι που θα τους καταδικάσει η Ιστορία, είναι που ο κίνδυνος μιας πανανθρώπινης τραγωδίας παραμένει περισσότερο από ορατός προ των πυλών, πράγμα σοβαρότερο από τις σκοπιμότητες της προσεχούς εκλογικής αναμέτρησης της κυρίας Μέρκελ.

Η περίπτωση της Βαϊμάρης

Η περίπτωση της Βαϊμάρης μοιάζει να στοιχειώνει πλέον πολλές «ανάπηρες» δημοκρατίες της Ευρώπης, βρίσκοντας περισσότερο ευάλωτη τη δική μας. Η «ανάπηρη» δημοκρατία είχε να αντιμετωπίσει την κρίση μιας χώρας που περνούσε από τη μοναρχία στη δημοκρατία αιφνίδια, δίχως καμιά προετοιμασία και εν μέσω της πρωτοφανούς δοκιμασίας, υλικής και ψυχολογικής, μιας μεγάλης ήττας. Η Γερμανία της Δημοκρατίας ήταν μια χώρα διαιρεμένη, που δοκιμαζόταν σκληρά και από τις πολιτικές σκοπιμότητες. Χαρακτηριστική υπήρξε η στάση των Χίντεµπουργκ και Λούντεντορφ, οι οποίοι ως αρχηγοί του στρατού δεν δίστασαν να ρίξουν τις ευθύνες για την ταπεινωτική Συνθήκη των Βερσαλλιών στους σοσιαλδημοκράτες, πράγμα που επιβάρυνε αβάσταχτα τη διακυβέρνησή τους.

Αυτήν την απαράδεκτη στάση των στρατιωτικών αρχηγών θα την πλήρωνε η χώρα ανυπολόγιστα στα χρόνια που ακολούθησαν. Καλπάζων πληθωρισμός του 1922, κατάληψη της περιοχής της Ρουρ έναν χρόνο αργότερα από τους Γάλλους, εμφάνιση αποσχιστικών τάσεων στη Βαυαρία, δυναμικές συγκρούσεις με το ιδιαίτερα ισχυρό Κομμουνιστικό Κόμμα. Αποκορύφωμα δε των δεινών της Δημοκρατίας υπήρξε το περίφημο οικονομικό κραχ του 1929, που βύθισε τη Γερμανία στην απελπισία. Το τι συνέβαινε στη Γερμανία φαίνεται ιδιαίτερα «εύγλωττα» από τα ποσοστά του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας. Στις εκλογές της 20ής Μαΐου 1928 μόλις το 2,3% των ψήφων, για να λάβει τρία χρόνια αργότερα το 43,9% των ψήφων.

ΠΗΓΗ: topontiki.gr

40 χρόνια από τη φρίκη των Άνδεων

Ακόμη συγκινεί η ιστορία των 16 επιβατών που επέζησαν από αεροπορικό δυστύχημα και παρέμειναν 72 μέρες καθηλωμένοι σε συνθήκες πολικού ψύχους στις Άνδεις χωρίς να σταματήσουν να ελπίζουν και επιδιδόμενοι σε κανιβαλισμό για να κρατηθούν στη ζωή.

Για τους επιζήσαντες ήταν ένας εφιάλτης παρότι ο κόσμος αποκάλεσε αργότερα την περιπέτειά τους “Το Θαύμα των Άνδεων”.

Πώς έγιναν όλα

Η πτήση 571 της Uruguayan Air Force απογειώθηκε από το Μοντεβιδέο στις 12 Οκτωβρίου του 1972 με προορισμό το Σαντιάγο.

Η ομάδα ράγκμπι της της Ουρουγουάης, η Old Christians Club, θα έπαιζε σε φιλικό αγώνα στην πρωτεύουσα της Χιλής και συνοδευόταν από φίλους και γνωστούς. Ο καιρός επιδεινώθηκε και έτσι ο κυβερνήτης του αεροπλάνου επέλεξε να προσγειωθεί στην πόλη της Αργεντινής, Μεντόζα, στους πρόποδες των Άνδεων, όπου οι επιβάτες και το πλήρωμα διανυκτέρευσαν.

Στις 13 Οκτωβρίου, οι καιρικές συνθήκες δεν είχαν καθόλου βελτιωθεί, αλλά το πενταμελές πλήρωμα ενδίδοντας στις πιέσεις των επιβατών, αποφάσισε να απογειωθεί για το Σαντιάγο. Στη διαδρομή αναμένονταν αναταράξεις για το δικινητήριο αεροσκάφος τύπου Fairchild Hiller FH-227D, αλλά οι 40 επιβάτες του αντιμετώπισαν τις προειδοποιήσεις με χαμόγελα και χωρίς φόβο. Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν 19 ή 20 ετών και για πολλούς αυτό ήταν το πρώτο τους ταξίδι με αεροπλάνο.

Ωστόσο, πάνω από τη Χιλή το αεροπλάνο αντιμετώπισε πρόβλημα, έχασε ύψος 200 μέτρα, προσέκρουσε σε βουνό, έχασε τμήμα της ουράς του και συνετρίβη στο χιόνι. Δώδεκα από τους επιβαίνοντες σκοτώθηκαν ακαριαία, ενώ τρεις ακόμα υπέκυψαν στα τραύματά τους την πρώτη νύχτα.

Ο πύργος ελέγχου του αεροδρομίου του Σαντιάγο έλαβε το τελευταίο σήμα από την πτήση στις 3:30 μμ.

Στο έδαφος, οι επιζήσαντες άρχισαν σιγά-σιγά να αποδέχονται τη μοίρα τους: βρίσκονταν σε υψόμετρο 4.000 μέτρων, σε θερμοκρασίες που έφθαναν τους μείον 30 βαθμούς Κελσίου με ελάχιστα τρόφιμα και μοναδικό καταφύγιό για να προστατεύονται από το χιόνι και τους ισχυρούς ανέμους, την κατεστραμμένη άτρακτο του αεροπλάνου. Ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα.

Έτρωγαν τους νεκρούς τους για να επιζήσουν

Ύστερα από δέκα μέρες άκουσαν σε ένα ραδιοφωνάκι ότι η επιχείρηση αναζήτησης τυχόν επιζώντων σταμάτησε. Τότε ήταν που πήραν τη σκληρή απόφαση, η οποία έμελλε να γίνει πρωτοσέλιδο και να συγκλονίσει τη διεθνή κοινότητα:  ξεκίνησαν να τρέφονται με τη σάρκα των νεκρών επιβατών και φίλων τους. Ήταν κάτι φρικτό, αλλά η ίδια τους η ζωή βρισκόταν σε κίνδυνο.

“Όταν μάθαμε ότι οι έρευνες σταμάτησαν, ότι δεν υπήρχαμε πλέον για τον κόσμο, έπρεπε να πάρουμε μια απόφαση, και δεν μας είχε απομείνει τίποτα άλλο από τρόφιμα. Έτσι έγινε“, θυμάται ένας από τους επιζώντες, ο Κάρλος Παέζ, σε συνέντευξή του πριν από δέκα χρόνια με αφορμή την 30ή επέτειο από το δυστύχημα.

Οι επιζήσαντες υπέμειναν πολλές εβδομάδες με σφοδρές καταιγίδες και πολικό ψύχος. Πολλοί από αυτούς δεν άντεξαν και πέθαναν. Οι πιο δυνατοί απομακρύνονταν κάθε τόσο προσπαθώντας, μάταια, να καταλάβουν που βρίσκονται. Ήταν καθηλωμένοι σε ένα απομονωμένο σημείο, καλυμμένο με χιόνι, στη μακρύτερη οροσειρά της Γης.

Αργά το μεσημέρι της 29ης Οκτωβρίου, καθώς η ομάδα των επιζησάντων ετοιμαζόταν για μια ακόμη πολική νύχτα, μια χιονοστιβάδα καταπλάκωσε ό,τι είχε απομείνει από το αεροπλάνο και στοίχισε τη ζωή σε επτά άνδρες και μια γυναίκα.

Ο αριθμός των επιζώντων μειώθηκε στους 19 και το αντικείμενο των συζητήσεών τους ήταν πλέον συχνά η τροφή τους.

“Πεινούσαμε τόσο πολύ“, θυμάται ο Παέζ, ο οποίος τότε ήταν 18 ετών. “Καταρτήσαμε μια λίστα με 130 εστιατόρια στο Μοντεβιδέο. Κανονικός μαζοχισμός“.

Η παρέα χάραξε έναν σταυρό στο χιόνι με τα απομεινάρια των αποσκευών της ελπίζοντας ότι θα είναι ορατός από ψηλά.

“Αυτό που μας κρατούσε δυνατούς ήταν η σκέψη της επόμενης μέρας. ‘Ισως αύριο!’– αυτό ήταν που μας κράτησε ζωντανούς για 72 μέρες. ‘Ισως αύριο!’ –αυτό ήταν το σύνθημά μας“, θυμόταν ο Ρομπέρτο Κανέσα το 2002.

Οι επιζήσαντες

Ήταν εκείνος, μαζί με τον Φερνάντο Παράδο, που κατάφεραν να ανέβουν σε ένα βουνό και να ζητήσουν βοήθεια. Μέσα σε δέκα μέρες περπάτησαν 70 χιλιόμετρα στις Άνδεις μέχρι που βρήκαν έναν χιλιανό αγρότη, ο οποίος κάλεσε τα σωστικά συνεργεία που τελικά περισυνέλεξαν τους επιζώντες με ελικόπτερο στις 22 Δεκεμβρίου.

Η υποδοχή που τους επεφύλαξαν στο Μοντεβιδέο ήταν ενθουσιώδης. “Κάποιοι το αποκάλεσαν ‘Θαύμα των Άνδεων’. Νομίζω ότι ήταν μάλλον μια μάχη του ανθρώπου για επιβίωση“, λέει ο Παέζ. Δεκαέξι άνθρωποι επέζησαν τελικά του δυστυχήματος. “Θα επρόκειτο για θαύμα αν και οι 45 είχαμε επιζήσει ύστερα από 70 ημέρες, αλλά δεν συνέβη έτσι”, συμπληρώνει ο ίδιος.

Έπειτα από 40 χρόνια, κι ενώ η ιστορία τους έγινε βιβλίο και κινηματογραφική ταινία, 11 από τους επιζώντες εξακολουθούν να δίνουν διαλέξεις με θέμα τη δοκιμασία τους. “Πάντα μπορούμε να το επιτύχουμε– αν διαθέτουμε την απαραίτητη πίστη– ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες“, λέει ο Κανέσα, ένας 59χρονος παιδοκαρδιολόγος.

Το 1974, ο βρετανός συγγραφέας Πιρς Πολ Ριντ έδωσε την πρώτη, εκτενή περιγραφή του δυστυχήματος στο βιβλίο του “Ζωντανοί: Η Ιστορία όσων επέζησαν στις Άνδεις”.

Πηγή: ΑΠΕ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: pkool.gr

Fix: Όνομα βαρύ, σαν (ελληνική) Ιστορία!

Δημιουργήθηκε από έναν Γερμανό πριν 162 χρόνια, έγινε μονοπώλιο, κατέρρευσε και διαπρέπει σήμερα χάρη σε τρεις διορατικούς Έλληνες

Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο

Όταν πριν από δύο χρόνια «ξαναγύρισε η Fix», ξαναγύρισαν μαζί της και ιστορικές αναμνήσεις για τους περισσότερους Έλληνες.

Μπορεί οι νεώτερες γενιές, όσες μεγάλωσαν στην δεκαετία του ’80 και μετά, να μην καταλάβαιναν προς τι ο τόσος ενθουσιασμός από τον Παύλο Χαϊκάλη, τον Πέτρο Φιλιππίδη και τον Σάκη Μπουλά σ’ εκείνη την πρώτη διαφήμιση της μπίρας, αλλά για τους πιο παλιούς ήταν αλλιώς. Η Fix, μέχρι το 1982, όταν και έκλεισαν τα εργοστάσιά της και σταμάτησε η παραγωγή της, ήταν η «ελληνική μπίρα». Ως το 1965, μάλιστα, απολάμβανε καθεστώς μονοπωλίου –ήταν η μοναδική μπίρα που υπήρχε στην Ελλάδα!

Όπως καταλαβαίνει κανείς, η ιστορία της φίρμας είναι τεράστια. Και τα σημάδια της σ’ αυτόν τον τόπο ουκ ολίγα. Φέρτε, για παράδειγμα, στο νου σας το εργοστάσιο στην Λ. Συγγρού, που δίνει πια και το όνομά του στον τοπικό σταθμό του μετρό. Το όνομα Fix, αν και γερμανικό, είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με την ελληνική ιστορία μετά την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία! Η πορεία του στην Ελλάδα ξεκινάει από το 1850. Και από το 2009, χάρη στην «Ολυμπιακή Ζυθοποιία», μια 100% ελληνική επιχείρηση που ίδρυσαν ο Γιάννης Χήτος και οι Ηλίας και Γιώργος Γκρέκης, αναβιώνει σε ένα ταξίδι συναρπαστικό, που μας διδάσκει δεκάδες μαθήματα για την ελληνική επιχειρηματικότητα.

Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, η «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» κατόρθωσε να ανεβεί στην τρίτη θέση ανάμεσα στις ζυθοποιίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Ούσα η πρώτη ανάμεσα στις αμιγώς ελληνικές και έχοντας να αναμετρηθεί με μεγαθήρια (την «Αθηναϊκή Ζυθοποιία» που ανήκει στον όμιλο της ολλανδικής Heineken και τη «Μύθος Ζυθοποιία» που ανήκει στον όμιλο της δανέζικης Carlsberg) αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την στήλη μας «Ψωνίζω Ελληνικά». Η ιστορία των 162 χρόνων που κουβαλάει το βαρύ όνομα Fix, πολλαπλασιάζει αυτό το ενδιαφέρον. Το παρελθόν και το μέλλον συνδυάζονται σε μια συναρπαστική ιστορία…

Οι Βαυαροί στην Ελλάδα

Μαζί με τη βασιλεία και τον Όθωνα, η Ελλάδα, ένα κράτος σε νηπιακό στάδιο καιταχέως αναπτυσσόμενο, αποκτά και τους πρώτους μετανάστες της. Πολλοί Βαυαροί –κυρίως αξιωματικοί του στρατού- ακολουθούν τον Όθωνα στην Αθήνα, απολαμβάνοντας, όπως είναι λογικό, ιδιαίτερα προνόμια. Αλλά και δυσκολευόμενοι να εγκλιματιστούν στις παράξενες συνθήκες ενός κράτους που μόλιςαρχίζει να οργανώνεται από ένα λαό που πέρασε 400 χρόνια σκλαβιάς…

Ο Ιωάννης Φιξ ταξιδεύει στην Ελλάδα για να βρει τον πατέρα του, αλλά δεν προλαβαίνει. Στη Μαγκουφάνα, την σημερινή Πεύκη, σε ένα επεισόδιο, ο Βαυαρός αξιωματικός-πατέρας του Ιωάννη θα πέσει νεκρός από δυο πιστολιές. Ο Ιωάννης, παραδόξως, αποφασίζει να μείνει σ’ αυτήν την άγνωστη χώρα. Σκέφτεται επιχειρηματικά: Οι Βαυαροί δεν μπορούν να απολαύσουν το αγαπημένο τους ποτό, αφού ο ζύθος είναι κάτι άγνωστο στην Ελλάδα. Στήνει ένα μικρό ζυθοποιείο στο Ηράκλειο Αττικής και ετοιμάζει την πρώτη μπίρα που φτιάχτηκε ποτέ στη χώρα μας!

Όπως ήταν λογικό, το προϊόν του είχε τεράστια απήχηση στους Βαυαρούς, ενώ άρχισαν να το απολαμβάνουν και οι Έλληνες. Το 1964 ο Ιωάννης Φιξ μεταστεγάζει τη μπιραρία του στο Κολωνάκι, για να βρίσκεται πιο κοντά στο κέντρο της Αθήνας. Η επιτυχία είναι τεράστια. Έξι χρόνια αργότερα, θα ανοίξει μια μεγαλύτερη μπιραρία στις πλαγιές του Αρδηττού, απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Θα της δώσει το όνομα μιας γαλλικής πόλης, της Μετς, όπου οι Γερμανοί πέτυχαν μια σημαντικότατη και ιστορική νίκη στον γαλλοπρωσικό πόλεμο εκείνης της χρονιάς! Από τότε, η γειτονιά αυτή της Αθήνας κουβαλάει το όνομα της μπιραρίας του Ιωάννη Φιξ…

Η γέννηση μιας βιομηχανίας

Από την επίσημη ίδρυση της εταιρείας του, το 1864, ο Ιωάννης Φιξ πήρε από τον βασιλιά Όθωνα ένα τεράστιο δώρο: Το μονοπώλιο της παραγωγής μπίρας για έναν ολόκληρο αιώνα! Ωστόσο αυτό δεν σήμαινε πως ο Βαυαρός επιχειρηματίας σταμάτησε να προσπαθεί να κάνει το προϊόν του ποιοτικότερο. Το 1893 ανοίγει το νέο του μαγαζί στην περιοχή του Συγγρού και από μικρό ζυθοποιείο το μετατρέπει σταδιακά σε μεγάλο, ατμοκίνητο εργοστάσιο. Φέρνει τα πιο προηγμένα μηχανήματα από την πατρίδα του και η μπίρα Fix γίνεται όλο και καλύτερη. Το 1900 έρχεται και το πρώτο μεγάλο της βραβείο, «χρυσό» στην έκθεση του Μιλάνου.

Η επόμενη γενιά της οικογένειας Φιξ είναι ο πρωτότοκος γιος του Ιωάννη, Κάρολος, και οι δύο γιοι εκείνου, Γιάννης και Αντώνης, που στα επόμενα χρόνια και μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θα οδηγήσουν την επιχείρηση σε μια εντυπωσιακή, ακόμη και για τα δεδομένα της αναπτυσσόμενης Ελλάδας, εξέλιξη. Οι καινοτομίες δεν σταματούν ποτέ, μαζί τους έρχονται και τα βραβεία.

Το 1920 η Fix είναι η πρώτη επιχείρηση στην Ελλάδα που δημιουργεί τεχνητό πάγο (ο Κάρολος Φιξ έφερε ψυκτικά μηχανήματα με το που πληροφορήθηκε την ύπαρξή τους!), ενώ μέσα στα επόμενα χρόνια θα δημιουργήσει και βυνοποιείο, για να εκμεταλλεύεται την ελληνική παραγωγή κριθαριού και να μη φέρνει έτοιμη βύνη από έξω, αλλά και υπερσύγχρονους αποθηκευτικούς χώρους. Όσο η επικοινωνία εξελίσσεται, γίνεται και μια από τις πρώτες και πιο ενεργές επιχειρήσεις στον τομέα της διαφήμισης. Παρ’ ότι μονοπώλιο, το brand της υπάρχει παντού!

Ακόμη πιο δυνατό σύμβολο για τη μάρκα είναι το νέο της εργοστάσιο –ή μάλλον η ανακαίνιση του ιστορικού της εργοστασίου στην Συγγρού. Ο Τάκης Ζενέτος, σπουδαίος αρχιτέκτονας της εποχής, αναλαμβάνει τον επανασχεδιάσμό του το 1957. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Αθήνα υποδέχεται ένα κτήριο – έμβλημα του μοντέρνου design!

Tέλος εποχής και αρχή μιας καινούργιας

Η δεκαετία του ’60, όμως, φέρνει την αρχή του τέλους για την αυτοκρατορία της Fix στην Ελλάδα. Ο Πέτρος Γαρουφαλιάς, πολιτικός της Ένωσης Κέντρου παντρεύεται τη χήρα του Ιωάννη Φίξ και ταυτίζει το όνομά του με την εταιρεία. Όταν θα συμμετάσχει στην κυβέρνηση αποστασίας, το 1965, η Fix ξαφνικά αποκτά κακό όνομα. Γίνεται η μπίρα του «προδότη». Και πλέον, οι Έλληνες έχουν εναλλακτική λύση, αφού ελάχιστους μήνες πριν, η κυβέρνηση Παπανδρέου, έδωσε το πράσινο φως για την είσοδο της ολλανδικής Amstel στην ελληνική αγορά. Το μονοπώλιο της Fix, άλλωστε, είχε λήξει από το 1963.

Οι κακοί συνειρμοί που προκαλεί το όνομα Fix και ο έντονος ανταγωνισμός που έρχεται από τις φίρμες του εξωτερικού, οδηγούν σε μαρασμό την επιχείρηση. Το 1982 η Fix καταρρέει υπό το βάρος των χρεών και το εμπορικό της σήμα περνάει στην Εθνική Τράπεζα. Για 13 ολόκληρα χρόνια η φίρμα δεν υπάρχει πουθενά. Ακόμη, όμως, και όταν η εταιρεία «Δ. Κουρτάκης» (της γνωστής ρετσίνας) αγοράζει τα δικαιώματα για τη χρήση του εμπορικού σήματος το 1995, όμως δεν καταφέρνει να δώσει στη Fix την παλιά της αίγλη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η οικογένεια Φιξ αποχώρησε μεν από την ζυθοποιία, αλλά με έδρα την Ελβετία, συνέχισε τις επιχειρήσεις της, στις επενδύσεις αυτήν τη φορά. Το όνομα Φιξ ξανακούστηκε έντονα πριν από λίγα χρόνια, όταν η κατάρρευση της διαβόητης «πυραμίδας του Μέιντοφ» κόστισε στην επιχείρηση του Καρόλου Ιωάννη Φιξ περίπου 600 εκατομμύρια δολάρια!

Η Ολυμπιακή Ζυθοποιία

Το 2009, τρεις Έλληνες επιχειρηματίες, ο Γιάννης Χήτος (γνωστός από τη μεγάλη του επιτυχία με το νερό «Ζαγόρι») και οι Ηλίας και Γιώργος Γκρέκης εξαγόρασαν την εταιρεία «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» στην οποία είχε μεταβιβαστεί το εμπορικό σήμα της Fix από την «Δ. Κουρτάκης». Το Μάρτιο του 2010 οι τρεις άντρες ολοκληρώνουν μια τεράστια επένδυση ύψους 16 εκατ. ευρώ, με όραμά τους την αναβίωση του πιο ιστορικού brand μπίρας στην Ελλάδα.

Το αποτέλεσμα ήταν ένα υπερσύγχρονο ζυθοποιείο, έκτασης 7.500 τ.μ., στην περιοχή της Ριτσώνας, στην Εύβοια. Το εργοστάσιο είναι εξοπλισμένο με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα, ενώ οι παραγωγικές διαδικασίες στο σύνολό τους συνάδουν με μηχανισμούς απόλυτα φιλικούς προς το περιβάλλον. Τον Απρίλιο του 2010 η Fix επιστρέφει στην ελληνική αγορά και το αποτέλεσμα –χάρη και στην εντυπωσιακή διαφημιστική καμπάνια- είναι θεαματικό: Σε διάστημα έξι μόλις μηνών το brand κατακτά μερίδιο της τάξης του 3%!

Μέχρι το τέλος εκείνου του χρόνου, η «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» επενδύει 15 εκατομμύρια ευρώ ακόμη, αφού η ζήτηση έχει ήδη ξεπεράσει την παραγωγή. Από το Μάρτιο του 2011, όταν και ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στο εργοστάσιο, η παραγωγή τετραπλασιάστηκε και φτάνει πλέον τα 500.000 εκατόλιτρα ετησίως.

Παράλληλα, τον Οκτώβριο του 2011, η εταιρεία προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, αποδεικνύοντας από πολύ νωρίς ότι επενδύει υπεύθυνα και στην πρώτη ύλη: Ξεκίνησε την υλοποίηση του προγράμματος Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού, δημιουργώντας τον πρώτο της πειραματικό αγρό, έκτασης 200.000 τ.μ., στην περιοχή της Θήβας. Βασική επιδίωξη είναι η χρήση ελληνικού κριθαριού στην παραγωγή των προϊόντων της, ενισχύοντας στην πράξη την εθνική οικονομία και τους τοπικούς παραγωγούς. Ο πρώτος θερισμός έγινε φέτος και είχε σαν αποτέλεσμα την παραγωγή 100.000 κιλών ελληνικού κριθαριού εξαιρετικής ποιότητας.

Η Fix σήμερα

Το 2011 η Fix, που αυτήν την στιγμή απασχολεί περίπου 180 Έλληνες υπαλλήλους στις εγκαταστάσεις της στην Ριτσώνα (χωρίς να υπολογίζουμε τους συνεργαζόμενους παραγωγούς) έφτασε να κατέχει το 7% της αγοράς μπίρας στην Ελλάδα, νούμερο υπερδιπλάσιο από αυτό της πρώτης της χρονιάς και πραγματικά εντυπωσιακό, αν σκεφτεί κανείς τον έντονο ανταγωνισμό που έχει από τις πολυεθνικές. Με την έναρξη του τρέχοντος έτους, η εταιρεία ξεκίνησε και την εξαγωγική της δραστηριότητα σε Γερμανία, Ιταλία, Αγγλία, Γαλλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Σουηδία, Φιλανδία, Αυστρία, Ελβετία, Αλβανία, Αυστραλία και Παναμά, ενώ η παρουσία της προγραμματίζεται και σε άλλες χώρες στο άμεσο μέλλον.

Ταυτόχρονα, τον Φεβρουάριο του 2012, λανσάρισε στην ελληνική αγορά το νέο της σήμα, τη Fix Dark που δημιούργησε ουσιαστικά μια εντελώς νέα κατηγορία ως προς τις εναλλακτικές επιλογές στην εγχώρια αγορά της μαύρης μπίρας. Με αυτά τα νέα δεδομένα, η «Ολυμπιακή Ζυθοποιία» προσδοκά πως στο τέλος του 2012 θα κατέχει πλέον το 10% της αγοράς. Ναι, είναι αλήθεια: Ξαναγύρισε η Fix…

ΠΗΓΗ: newsbomb.gr

Αρχαιοελληνικά δίκτυα επικοινωνίας

Του Κώστα Στυλιάδη, 
Καθηγητή Πληροφορικής – Ερευνητή Ιστορίας Τηλεπικοινωνιών

Ο τηλέγραφος με φωτιά ήταν σε μεγάλη χρήση στην Αρχαία Ελλάδα και αυτό φαίνεται και από περιγραφές του Ομήρου. Στην τριλογία «Ορέστεια» του Αισχύλου, υπάρχουν μερικά πολύ χαρακτηριστικά λόγια ενός αρχαίου φρυκτωρού, που περιμένει υπομονετικά νύχτα – μέρα στο ανάκτορο των Μυκηνών το φωτεινό σήμα για την πτώση της Τροίας για να το μεταφέρει στη βασίλισσα Κλυταιμνήστρα.
Στην τραγωδία του ίδιου ποιητή με τον τίτλο «Αγαμέμνων», που αποτελεί το πρώτο μέρος της τριλογίας «Ορέστεια» και που παραστάθηκε το 458 π.Χ. στα Μεγάλα (Αστικά) Διονύσια, έχουμε και την πρώτη αναφορά στη χρήση του τηλεγράφου στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών. Η αρχή του νήματος λοιπόν στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών αρχίζει με την αναφορά ότι η πτώση της Τροίας έγινε γνωστή στη βασίλισσα και σύζυγο του Αγαμέμνονα Κλυταιμνήστρα, με ένα σύστημα από φωτιές (φρυκτωρίες) και μέσα σε μια μόλις μέρα, όπως ήταν και η υπόσχεση του αρχηγού της εκστρατείας των Ελλήνων προς
τη σύζυγό του πριν ξεκινήσει για τη μεγάλη εκστρατεία.
Φωτεινοί αναμεταδότες
Για τη μετάδοση του μηνύματος χρησιμοποιήθηκε το σύστημα της πυρσείας, δηλ. η χρήση φωτεινών αναμεταδοτών από βουνοκορφή σε βουνοκορφή. Η διαδρομή του σήματος ήταν από την Ίδη της Τροίας στοΈρμαιο της Λήμνου, μετά στην κορυφή του βουνού του Δία τον Αθω (Άγιον Όρος), στον Μάκιστο της Εύβοιας, μετά στο Μεσσάπιο (Εύριπος), στον Κιθαιρώνα, στα Μέγαρα και στις κορυφές του Αραχναίου, κοντά στις Μυκήνες και τέλος στο ανάκτορο των Ατρειδών.
Η Κλυταιμνήστρα είχε δώσει εντολή σ’ έναν παρατηρητή (φρυκτωρό) να περιμένει στη στέγη του παλατιού, έως ότου δει τους αναμένους δαυλούς στις κορυφές των βουνών, σημάδι ότι πάρθηκε η Τροία. Για μήνες δεν φαινόταν τίποτα στον ορίζοντα, ώσπου τελικά η φλόγα έλαμψε μέσα στη νύχτα. Τότε η βασίλισσα ετοίμασε λαμπρή γιορτή στο Άργος.
Παραθέτουμε μεταφρασμένα αποσπάσματα από την τραγωδία του Αισχύλου, όπου γίνεται και ένας πολύ ενδιαφέρον διάλογος ανάμεσα στον Χορό και στη βασίλισσα Κλυταιμνήστρα. Το κείμενο είναι παρμένο από το βιβλίο «Αισχύλος Αγαμέμνων» σε μετάφραση Τάσου Ρούσσου (εκδ. Κάκτος).
ΧΟΡΟΣ:
«Μα εσύ του Τυνδάρεω κόρη, Κλυταιμνήστρα βασίλισσα, λέγε τι τρέχει; τι καινούργιο συμβαίνει; Ποιό μαντάτο μαθαίνοντας έστειλες ολούθε να ετοιμάσουν θυσίες;»
    Ο Χορός φαίνεται να απορεί για την ταχύτητα μετάδοσης της ευχάριστης είδησης.
ΧΟΡΟΣ:
«Και πότε κούρσεψαν την πόλη;»
ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ:
«Τη νύχτα, σου είπα, που το φως γέννησε τούτο»
ΧΟΡΟΣ:
«Τόσο γοργά ποιός θα ‘ρχόταν μαντατοφόρος;»
    Η απόδοση της απάντησης της Κλυταιμνήστρας δίνεται κάπως πιο σύντομα και περιεκτικά στο βιβλίο του Leonard de Vries «Το βιβλίο των Τηλεπικοινωνιών»
ΧΟΡΟΣ:
«ποιός μπόρεσε να φέρει τόσο γρήγορα τα νέα;»
ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ:
«Ο Ηφαιστος! Δυνατή φωτιά άναψαν στην κορυφή της Ιδας και πολλές φωτιές μετά μας έφεραν διαδοχικά το μήνυμα: Από την Ιδα το μήνυμα της φλόγας πήγε στον κάβο Ερμή της Λήμνου και τρίτη η ψηλή κορυφή του Αθω δέχθηκε το φως. Με δύναμη η φλόγα γεφύρωσε το πέλαγος και έφθασε στις Βίγλες του Μακίστου, στην Εύβοια. οι φρουροί προώθησαν το μήνυμα στον Εύριπο, στους ανθρώπους πάνω στο Μεσσάπιο. Κι αυτοί έβαλαν φωτιά σ’ ένα σωρό με ρείκια και πάνω από τους κάμπους του Ασωπού έστειλαν το μήνυμα στην κορυφή του Κιθαιρώνα. Κι από κει πάλι με ζήλο πολύ προώθησαν το μήνυμα και το έστειλαν πάνω από την Γοργώπιδα λίμνη στο Αιγίπλαγκτο όρος. Και η φλόγα πέρασε τον Σαρωνικό και έφθασε σαν κεραυνός στις κορυφές του Αραχναίου και τέλος εδώ το λάβαμε, στων Ατρειδών τις στέγες, το φως αυτό, που προππαπός του είναι η φωτιά της Ιδας».

    Αυτό το κείμενο του Αισχύλου είναι μια πολύ καλή ένδειξη του πόση σημασία έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στη χρήση του οπτικού τηλέγραφου. Οι κορυφές των βουνών που χρησιμοποιήθηκαν για την αναμετάδοση των μηνυμάτων δεν επιλέχτηκαν τυχαία. Ακόμη και σήμερα αν ανεβούμε πάνω σε μια απ’ αυτές και κοιτάξουμε με καθαρό ουρανό, θα μπορέσουμε να διακρίνουμε την απέναντι κορυφή.
Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας με τα φωτεινά σήματα, που εξελίχθηκε αργότερα, ήταν γνωστός σαν πυρσεία ή φρυκτωρία και αναφέρεται ακόμη από τους Ευριπίδη, Αριστοφάνη και Θουκυδίδη.
Υδραυλικός τηλέγραφος
    Γύρω στο 330 π.Χ., όπως αναφέρει ο Αρκάδας στρατηγός Αινείας ο Τακτικός στο έργο του με τον τίτλο «Πολιορκητικά», είχε επινοήσει ο ίδιος ένα έξυπνο σύστημα τηλεγραφίας. Την περιγραφή και τη λειτουργία της συσκευής αυτής διέσωσε ο ιστορικός Πολύβιος (203-121 π.Χ.) Ο στρατηγός Αινείας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς των πολεμικών τεχνών στην εποχή του, αλλά ήταν ακόμα πολύ σπουδαίος και στις μάχες και στις τεχνικές κατασκευές.
Στους σηματοδοτικούς σταθμούς υπήρχαν δύο πανομοιότυποι κάδοι κυλινδρικής μορφής γεμάτοι με νερό μέχρι το ίδιο σημείο που είχαν στη βάση τους και από μια βρύση ίδιας διαμέτρου, ώστε όταν έτρεχε το νερό η ροή του να ήταν η ίδια και στους δύο κάδους. Το ύψος των κάδων ήταν περίπου 1,5 μέτρο και το πλάτος τους περίπου μισό μέτρο.
Πάνω στο νερό του κάθε κάδου επέπλεε ένα ξύλινο ραβδί που ήταν κάθετα στηριγμένο σε έναν κυλινδρικό φελό, που είχε διάμετρο λίγο μικρότερη από την αντίστοιχη των δοχείων. Το ραβδί ήταν χωρισμένο σε παράλληλους κύκλους που είχαν απόσταση περίπου 6 εκατοστών μεταξύ τους. Στα κενά αυτών των κύκλων ήταν σημειωμένες διάφορες κωδικοποιημένες πληροφορίες, στρατιωτικής κυρίως φύσης, οι ίδιες και στους δύο κάδους. Τέτοιες πληροφορίες μπορεί να ήταν «εισβολή εχθρικού στρατού», «εμφάνιση πλοίων», «κινήσεις στρατευμάτων» κ.α.
Λειτουργία
    Η επικοινωνία μεταξύ των σταθμών με το σύστημα αυτό γινόταν ως εξής: όταν επρόκειτο να μεταδοθεί ένα μήνυμα, ειδοποιούσαν για την πρόθεσή τους τον επόμενο σταθμό υψώνοντας έναν πυρσό. Μόλις ο απέναντι σταθμός απαντούσε ότι έλαβε το σήμα, υψώνοντας κι αυτός πυρσό, ο πομπός ύψωνε τον πυρσό του και πάλι και άνοιγαν και οι δύο, τις βρύσες να τρέξουν ταυτόχρονα.
Όταν το ραβδί, καθώς κατέβαινε, έφθανε στο μήνυμα που ήθελαν να μεταδώσουν στα χείλη του κάδου, τότε ο πομπός χαμήλωνε τον πυρσό και έκλεινε τη βρύση του. Ο λήπτης έκλεινε κι αυτός τη δική του βρύση. Τα μηνύματα έφθαναν και στους δύο σταθμούς στο ίδιο σημείο.
Ο λήπτης γινόταν μετά πομπός στον επόμενο σταθμό κ.ο.κ.
Το σύστημα αυτό στηρίζεται στο συγχρονισμό των κινήσεων πομπού και δέκτη, κάτι που συναντάμε και στα σύγχρονα τηλεπικοινωνιακά συστήματα. Το σύστημα αυτό είχε το μειονέκτημα ότι ήταν γενικά αργό στη χρήση του και ακόμη δεν μπορούσε να δώσει ακριβέστερες πληροφορίες πέρα από κάποιες απλές αναφορές για τις εχθρικές κινήσεις.
Οπτικός τηλέγραφος
Η μεταβίβαση μηνυμάτων με φωτιές είχε συστηματοποιηθεί κυρίως για στρατιωτικούς σκοπούς και οι φρυκτωρίες (από τις λέξεις φρυκτός = πυρσός και ώρα = φροντίδα), όπως τις ονόμαζαν, αποτελούσαν το βασικό μέσο επικοινωνίας στον στρατό.
Μια αξιοσημείωτη μέθοδος σηματοδότησης που μας περιγράφει και πάλι ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος ήταν αυτή των αλεξανδρινών τεχνικών Κλεοξένη και Δημόκλειτου, που την επινόησαν το 350 π.Χ. περίπου και που αποτέλεσε πραγματική επανάσταση στο χώρο των τηλεπικοινωνιών.
Σύμφωνα με το σύστημα αυτό ο πομπός και ο δέκτης είχαν ο καθένας από δύο τοίχους, που απείχαν μεταξύ τους λίγα μέτρα και ο σταθμός που έκανε τον δέκτη μπορούσε να τους διακρίνει άνετα με κάποια διόπτρα. Η εμβέλεια αυτού του τρόπου επικοινωνίας αποδείχθηκε στην πράξη ότι έφθανε μέχρι και τα 30 χιλιόμετρα.
Η κατασκευή των τοίχων θύμιζε πολεμίστρες, με έξι εσοχές και πέντε κοιλότητες. Η κάθε κοιλότητα φιλοξενούσε και από μια πυρσεία και είχε πλάτος περίπου ένα μέτρο. Οπως έβλεπε τον σταθμό εκπομπής ο δέκτης, ο αριστερός τοίχος αντιστοιχούσε στη σειρά των γραμμάτων και ο δεξιός στη στήλη των γραμμάτων.
Δηλαδή, είχαν χωρίσει τα γράμματα της αλφαβήτου σε πέντε ομάδες και σε πέντε στήλες, με την τελευταία σειρά και στήλη να έχουν από ένα γράμμα λιγότερο. Το κάθε γράμμα αντιστοιχούσε σε κάποια σειρά και κάποια στήλη και με κατάλληλα ανάμματα των πυρσών ο λήπτης λάμβανε τα γράμματα ένα ένα. Κάθε ζευγάρι αριθμών αντιστοιχούσε και σε ένα γράμμα της αλφαβήτου.
Αν άναβαν δηλ. πρώτα δύο πυρσοί και μετά τρεις, σήμαινε τη δεύτερη στήλη και την τρίτη γραμμή, δηλ. την αποστολή του γράμματος κ.ο.κ. Με τον τρόπο αυτό γινόταν οι αποστολές όλων των γραμμάτων. Ο Πολύβιος αναφέρεται στην απλότητα και στην ακρίβεια που παρείχε αυτός ο κώδικας επικοινωνίας. Οι πυρσοί είχαν επάλειψη ρετσινιού ή ακάθαρτου πετρελαίου που ήταν γνωστό από τότε στο Κερί της Ζακύνθου, όπου και σήμερα αναβλύζει. Ο Αισχύλος πολύ χαρακτηριστικά αναφέρεται στο «άγγαρο πυρ» (άσβεστο πυρ) των φρυκτωριών.

Οπτικός και υδραυλικός τηλέγραφος, φρυκτωρίες και κωδικοποιημένα σήματα

Υδραυλικός Τηλέγραφος του Αινεία

Και τα δύο συστήματα επικοινωνίας των αρχαίων Ελλήνων, ο οπτικός και ο υδραυλικός τηλέγραφος, είχαν τα μεγάλα μειονεκτήματα ότι ήταν πολύ αργά για τη μετάοδση ενός μεγάλου μηνύματος και χρειάζονταν ακόμη να είναι σε ετοιμότητα ενας μεγάλος αριθμός από σταθμούς αναμετάδοσης, για την αποστολή ενός μηνύματος. Πέρασαν, όμως, στην ιστορία σαν τα πρώτα συστήματα μετάδοσης πληροφοριών σε μεγάλη απόσταση και χρησιμοποιήθηκαν για πολλούς αιώνες.
Στις αρχές του αιώνα μας, η οπτική τηλεγραφία υπήρξε ένα από τα ασφαλέστερα μέσα τηλεπικοινωνίας.
Η γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Zeitung» περιέγραψε το 1912 μια νέα λυχνία ακετυλενίου, που ήταν ορατή σε μια απόσταση 75 χιλιομέτρων τη νύχτα και η οποία χρησιμοποιήθηκε από τον γερμανικό στρατό αντί για τον τηλέγραφο, το τηλέφωνο και τον ασύρματο για τον απλούστατο λόγο ότι τα τελευταία μέσα επικοινωνίας, εκείνη τουλάχιστον την εποχή, είτε τα παρακολουθούσε ο εχθρός ή γίνονταν άχρηστα σε περίπτωση κακών καιρικών συνθηκών.

Σημαντικότεροι σταθμοί

Σταθμός αρχαίων φρυκτωριών πρέπει να υπήρχε ακόμα και στο σημερινό Καβο-Ντόρο της Εύβοιας (όπου βρέθηκαν μεγάλα τείχη και τρία δωμάτια), στη δυτική Κρήτη για επικοινωνία με τα Κύθηρα και στο ακρωτήριο Μαλέας.
Πολλοί μεγάλοι ιστορικοί αναφέρονται στις Ηράκλειες Στήλες (σημερινό Γιβραλτάρ) που σύμφωνα με τη Μυθολογία τις δημιούργησε ο Ηρακλής, όπου με τις φωτιές και τους καπνούς που άναβαν καθοδηγούσαν τους ναυτιλλομένους στο ταξίδι τους στον άγνωστο τότε Ατλαντικό Ωκεανό.
Η ντόπια παράδοση λέει, ότι ακόμη από την εποχή των μεγάλων εμπόρων των Φοινίκων και των αρχαίων Ελλήνων και μέχρι και την εμφάνιση του ηλεκτρικού τηλέγραφου, ενημερώνονταν οι ντόπιοι έμποροι για την άφιξη των πλοίων από τα φωτεινά σήματα του βράχου του Γιβραλτάρ.
Οι Ισπανοί εκτιμούν πολύ αυτήν την προσφορά των αρχαίων Ελλήνων και τη διατηρούν σαν μουσειακό του μνημείο. Ο πύργος που υπήρχε στις Ηράκλειες Στήλες, αφού καταστράφηκε από πολλούς επιδρομείς, ξανακτίστηκε στην ίδια ακριβώς θέση την εποχή του Αυγούστου Καίσαρα, σαν οχυρό και σταθμός τηλεπικοινωνιών των Ρωμαίων και χρησιμοποιήθηκε μέχρι ακόμα και το 1682 μ.Χ.
Ο Καρχηδόνιος στρατηλάτης Αννίβας (3ος αιώνας π.Χ) συντήρησε και χρησιμοποίησε κι αυτός τις Ηράκλειες Στήλες και είχε ακόμη ένα μεγάλο δίκτυο επικοινωνιών από το Μαρόκο ως το Φάρο της Αλεξάνδρειας και από την Καρχηδόνα – Σικελία – Ιταλία.
Οι Καρχηδόνιοι συμπλήρωσαν και βελτίωσαν τον υδραυλικό τηλέγραφο του Αινεία του Τακτικού, τον οποίο και χρησιμοποίησαν στο Σικελικό πόλεμο για επικοινωνία με την πρωτεύουσα τους από απόσταση 134 χιλιομέτρων και με ενδιάμεσο σταθμό το νησί Παντελαρία.

Ευρύ δίκτυο

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Τραϊανός και Αδριανός (1ος και 2ος αιώνας μ.Χ.) εγκατέστησαν ένα πολύ ευρύ δίκτυο φρυκτωριών με 6.000 χιλιόμετρα κάλυψης και με 1.500 σταθμούς αναμετάδοσης. Άλλος σημαντικός σταθμός τηλεπικοινωνιών ήταν το «καιροσκοπείο» στην κορυφή του Αθω, όπως το μνημονεύει ο Αναξίμανδρος, δηλ. μετεωρολογικός σταθμός και φρυκτώριο που η ιστορία του ξεκινά από τις Γιγαντομαχίες της Μυθολογίας και φθάνει μέχρι και τη σημερινή εποχή, όπου οι καλόγεροι βοηθούν τα πλοία στον προσανατολισμό τους.
Η βουνοκορφή του Μεσσάπιου της Εύβοιας έχει κι αυτή τη δική της ιστορία σαν θέση φρυκτωρίου και μετέπειτα ναυτικού φάρου, όπως και το φρυκτώριο του Δράκανου της ανατολικής Ικαρίας. Αλλα φρυκτώρια που αναφέρονται στη Μυθολογία και στην ιστορία είναι της Ανάφης,
του Γιούχτα (βουνό στην Κνωσό του Ηρακλείου Κρήτης), το ακρωτήριο Σίδερο, ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο,
το Άκτιο, το άγαλμα της Αθηνάς στην Ακρόπολη κ.α. Πολλά από αυτά τα σημεία είναι και σήμερα τηλεπικοινωνιακοί φάροι.
Ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου ήταν και ο Φάρος της Αλεξάνδρειας που λειτουργούσε και σαν τηλεπικοινωνιακό κέντρο. Ο Φάρος χτίσθηκε το 279 π.Χ. επί Πτολεμαίου Β’. Γκρεμίστηκε από μεγάλους σεισμούς κατά τον 12ο και 14ο αιώνα και πρόσφατα Γάλλοι και Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει και ανασύρει από το βυθό πολλά από τα κομμάτια του. Ο Φάρος ήταν χτισμένος από άσπρο μάρμαρο, είχε ύψος 150 μέτρα και ήταν εφοδιασμένος με έναν υδραυλικό μηχανισμό για να ανεβαίνουν τα καύσιμα στην κορυφή του, όπου υπήρχε κάποιο σύστημα αντανάκλασης του φωτός που ήταν ορατό σε μια ακτίνα 50 χιλιομέτρων.
Στη βάση του οικοδομήματος υπήρχαν 300 δωμάτια για τους μηχανικούς και τους τεχνικούς, στους οποίους είχε ανατεθεί η συντήρηση και η λειτουργία του.
Πραγματικός άξονας του κόσμου, με τη φωτιά που άναβε στην κορυφή του, όπως γράφει ο Στράβων, χρησίμευσε για τον καθορισμό του πρώτου μεσημβρινού.
Ακόμη και οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν δίκτυο φρυκτωριών για να πληροφορούνται έγκαιρα για τις πλημμύρες του Νείλου. Ο Κολοσσός της Ρόδου οδηγούσε κι αυτός τους ναυτικούς με το χρυσό του στεφάνι και το φανάρι του.
Ο «Φάρος της Μεσογείου» ήταν το ενεργό ηφαίστειο Στρόμπολι των Λιπάρων Νήσων, βορειοδυτικά της Σικελίας.

ΠΗΓΗ: kalyterotera.gr

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: pinnokio.gr

Sweeney Todd, ο δαιμονικός κουρέας της Οδού Fleet .Μέρος IV

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

O Sweeney Todd στη λαϊκή λογοτεχνία

Λίγο μετά το «φιλετάρισμα» του Sweeney Todd από τους «κουρείς-χειρουργούς», η αναπτυσσόμενη βιομηχανία των φτηνών περιοδικών ασχολήθηκε με την υπόθεση. Οι πρώτες ιστορίες εμφανίστηκαν στα λεγόμενα «penny dreadfuls». Εικονογραφημένα φθηνά περιοδικά, που εξιστορούσαν πραγματικές ιστορίες εγκλημάτων. Ήταν πολύ δημοφιλή και περιείχαν στις περιγραφές τους όλες τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες της ιστορίας του τέρατος, που χρησιμοποιούσε μια καρέκλα κουρέα και μια καταπακτή για να παγιδεύει και να σκοτώνει τα ανυποψίαστα θύματά του.

Μια άλλη, παρεμφερής έκδοση της εποχής ήταν οι ιστορίες του Newgate, που είχε γίνει πολύ δημοφιλής από τότε που δημοσίευσε την πρώτη ιστορία βασισμένη σε αληθινό έγκλημα, το 1776. Πρόκειται για το έντυπο «The Annals of Newgate» (Τα Χρονικά του Newgate), επίσης γνωστού ως «Malefactors Register» (Το Μητρώο των Κακούργων), το οποίο είχε δημιουργηθεί από τον ιερέα της φυλακής του Newgate και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές, κυρίως ανάμεσα στους ανθρώπους της λαϊκής τάξης.

Οι ιστορίες συχνότατα δημοσιεύονταν σε συνέχειες, ώστε να κρατούν το ενδιαφέρον του κοινού σε εγρήγορση και να έχουν εξασφαλισμένους πελάτες. Η ιστορία του Sweeney Todd, την οποία έγραψε ο Thomas Peckett Prest κάτω από τον τίτλο «The String of Pearls». Το συγκεκριμένο αφήγημα έγινε υπέρ το δέον δημοφιλές και γρήγορα διασκευάστηκε σε θεατρικό έργο από τον George Dibdin-Pitt και ανέβηκε στο θέατρο Britannia.

Αιώνες μετά το θάνατό του, ο Sweeney Todd ζωντάνευε κάθε βράδυ σε σκηνές θεάτρων σε ολόκληρη τη Βρετανία. Τα περισσότερα έργα βασίζονταν στην ιστορία του Prest, αλλά και στις άλλες διασκευές οι «κακοί» της ιστορίας ήταν πάντα οι ίδιοι: ο Sweeney Todd και –σε μερικές περιπτώσεις- η Margery Lovett.

Ένας από τους κύριους χαρακτήρες στο String of Pearls ήταν οTobias, ο μαθητευόμενος του Todd, προφανώς εμπνευσμένος από το φτωχό παιδί που κατέληξε στο άσυλο φρενοβλαβών, εξαιτίας του Todd. Στο έργο του Pit, ο Tobias δραπετεύει από το άσυλο την ώρα που οι, μεθυσμένοι από τζιν, φύλακες κοιμούνται, επιστρέφει στη Fleet Street ζητώντας εκδίκηση, αποκαλύπτει τον κακό, ανακτά το περιδέραιο και κερδίζει το κορίτσι!

Ο Sweeney Todd στο Broadway

Η πρεμιέρα του έργου στο Broadway έγινε με την Angela Lansbury στο ρόλο της Mrs. Lovett και τον Len Cariou σε αυτόν του Δαιμονικού Κουρέα.

Το έργο είχε σκηνοθετήσει ο Harold Prince και κέρδισε διάφορα βραβεία Tony, μεταξύ των οποίων αυτά του Καλύτερου Μιούζικαλ, Λιμπρέτου, Μουσικής καθώς και εκείνα του Καλύτερου Ανδρικού και Γυναικείου ρόλου. Κέρδισε επίσης το βραβείο της Ένωσης Κριτικών Θεάτρου της Νέας Υόρκης. Από την Αμερική και το Broadway το μιούζικαλ ταξείδεψε σε όλο τον κόσμο.

Αλλά εκεί που ο μύθος του Sweeney Todd παραμένει για πάντα ζωντανός είναι οι δρόμοι και οι παιδότοποι. Σε οποιοδήποτε σημείο της Αγγλίας τα παιδιά μαζεύονται για να διηγηθούν ιστορίες τρόμου, ο θρύλος του Sweeney Todd έρχεται πρώτος στις προτιμήσεις τους. Όπως έγραψε η Anna Pavord στον London Observer το 1979: «Ο Sweeney Todd δεν θα πεθάνει ποτέ. Χρειαζόμαστε όλοι τους «μπαμπούλες» και ο Todd είναι ο «μπαμπουλότερος» όλων!»

Βιβλία

-Haining, Peter. 1993. Sweeney Todd: The Real Story of the Demon Barber of Fleet Street. London: Robson Books.

-Jeffers, H. Paul. 1992. Bloody Business: An Anecdotal History of Scotland Yard. New York: Barnes and Noble Books.

-Nef, John U. 1943. “The Industrial Revolution Reconsidered.” Journal of Economic History. Volume 3:1.

-Raynor, J.L and G.T. Crook. 1926. The Complete Newgate Calendar. London: The Navarre Society.

-Sondheim, Stephen and Hugh Wheeler. 1979 Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street. New York: Applause Theatre Book Publishers.

-Wilson, Colin. 2000. The Mammoth Book of the History of Murder. London: Carroll & Graf.

-Zito, George V. 1972. “A Note on the Population of Seventeenth Century London.” Demography. Volume 9:3.

Ταινίες

Με την εφεύρεση του κινηματογράφου ήταν φυσικό επακόλουθο ο Sweeney Todd να περάσει στο πανί. Η πρώτη του εμφάνιση σε ταινία ήταν στη βουβή μεταφορά του String of Pearls, το 1920. Ο τίτλος της ταινίας ήταν απλά «Sweeney Todd» και –όσο παράξενο κι αν φαίνεται- ήταν μια ρομαντική κομεντί. Δυο χρόνια αργότερα γυρίστηκε μια σοβαρή ταινία φρίκης και το 1936 ο Sweeney Todd είχε τον πρώτο του ομιλούντα ρόλο.

Πρόσφατα, τα Χριστούγεννα του 2007, βγήκε στις αίθουσες η πολυαναμενόμενη εκδοχή της ιστορίας από τον Tim Burton με τον Johnny Depp στο ρόλο του Sweeney και την Helena Bonham Carter σε αυτόν της Margery.

Πηγές

-Crime Library

-The MalefactorΆs Register

-Knowledge of London

-Το αχανές διαδίκτυο

Αναδημοσίευση από:

eglima.wordpress